વિશ્રામ ૮
શિખરિણી
મુની મુક્તાનંદે પ્રભુપદ નમીને વળિ કહ્યું,
હવે તો હે સ્વામી કરતવ1 કહું તેહ જ રહ્યું;
ઠરાવો કોઈને જણશ સહુ સંભાળ કરવા,
ગણી વસ્તૂ સર્વે નિશિ સમય એકત્ર ધરવા. ૧
સુણી બોલ્યા સ્નેહે અધિક હરખી અક્ષરમુની,
કરે એવાં કામો સકળ વળિ જાણે રિત જુની;
હરીભાઈ એવા હળદર પુરીમાં હરિજન,
નથૂભાઈ તેના સુત પણ સમર્પે તન મન. ૨
પછી તે બન્નેને બહુ હિતથિ બોલાવિ કહિયું,
રુદે રાજી થૈને ઉભય મળિને માનિ લહિયું;
કહ્યું નિત્યાનંદ હરિવર સુણો હું કહું હવે,
ઘણી રાજદ્વારી હરકત નડે કારજ નવે. ૩
જનો મોટા મોટા પ્રમુખ થઇને જો ઠિક ઠરે,
કચેરીમાં જૈને અવસર વિષે ઉત્તર કરે;
સુણી વાણી શાણી શુભ કમળપાણી મન ગમી,
ઠરાવ્યા મોટા ને પ્રમુખ કશિ રાખી નહિ કમી. ૪
અજૂભાઈ નામે અમિન મુમધાના અતિ ભલા,
તથા ગંગારામે નટપુર2 નિવાસી જયવલા;
વળી ત્યાંના વાસી ગુણિજન ભલા મોહન યથા,
વસે છે જે ભાઈ મુદપુર3 હરીશંકર તથા. ૫
વસોના વાલાધ્રૂ અવર વળિ બાલાધ્રૂ ગણિયે,
કહે તેને શ્રીજી વચન કહું તે સર્વ સુણિયે;
કચેરીનાં કામો ધરમ અરથે ધારિ કરજો,
સુણી બોલ્યા સૌ તે ફિકર હરિ તેની ન ધરજો. ૬
ઉપજાતિવૃત્ત
વળી સુનિત્યાખ્ય મુની વિચારી, કહે અહી વિશ્વ વિષે વિહારી;
ઠરાવવા શ્રેષ્ઠ ગૃહસ્થ દાસ, આવી વસે તે અહિં માસ માસ. ૭
પછી ઠરાવ્યા હરિભક્ત એવા, તપાસ રાખે રહિ આંહિ તેવા;
ભાઈ ભલા તે તળશી ગણાય, વાસો વસો માંહિ વસે સદાય. ૮
દાદા દવે ને વળિ ભાઈ વાલા, જેણે પિધા પૂરણ પ્રેમ પ્યાલા;
સોજીતરે ગોકળભાઇ જેમ, શ્રીપેટલાદે વ્રજલાલ તેમ. ૯
શ્રીસંજીવાડે જન બાપુ જેહ, બારોટ જાણો જગરૂપ તેહ;
વસે વળી જે ઉમરેઠ ગામ, તે તો રૂડા ઠાકર રૂપરામ. ૧૦
ભલા બિજા નિર્ભયરામ ભાઈ, જે બેયની ભક્તિ ભલી ગણાઈ;
ડભાણના તો રઘુનાથદાસ, તે સર્વમાં મુખ્ય સુકાશિદાસ. ૧૧
કહ્યું પ્રભૂએ જન તેહ પાસ, તમે રહીને કરજો તપાસ;
બોલ્યા સહૂ હે હરિ નિર્વિનાશ, તપાસશું સૌ રહિ માસ માસ. ૧૨
બોલ્યા પછી મોહનરામભાઈ, તથા હરીશંકર ચિત્ત ચાઈ;
જે જે વસે છે વરતાલમાંય, શક્તિ પ્રમાણે કરશે સહાય. ૧૩
રથોદ્ધતા
કામ શ્રેષ્ઠ કરવાનું છે હરી, કેમ તેહ શકશે બધું કરી;
કાષ્ઠ ઇંટ પથરાદિ આણવા, જોઇશે શકટ4 ભાર તાણવા. ૧૪
આસપાસ વરતાલથી ઘણાં, જેહ ગામ હરિના જનો તણા;
તેહ સર્વ જનને તમે કહો, સૌ સહાય કરવા રહો અહો. ૧૫
વાત તેહ પ્રભુએ દિલે ધરી, ગામવાસી જનને કહી ખરી;
નામ તેહ કહું કોઈ ગામનાં, કેમ સર્વ કહું ઠામઠામનાં. ૧૬
એક ગામ ગણિયે બિલોદરું, શ્રીડભાણ પણ ગામ છે ખરું;
કેરિયાવિ વળિ બામણોલિયે, જીંડવુંપરું પછીથિ બોલિયે. ૧૭
માનિયે પછી મહુડિયું પરું, નામ ગામ નરસંડ છે ખરું;
એક ગામ શુભ નામ કંઝરી, છે વલાસણ તહાં ભજે હરી. ૧૮
મેઘવું વળિ સુજોળ ખાંધલી, ત્યાં નિવાસિ જન આવિયા મળી;
તેહ સર્વ જનને કહે હરી, સૌ સહાય કરજો ખરેખરી. ૧૯
ઉપજાતિવૃત્ત
સંજાયું ચાંગા ગુણવંત ગામ, વળિ રુડું વાંછલિયું જ નામ;
મેળાવ ગાના પણ ગામ બેય, તે સર્વ મધ્ય સતસંગ છેય. ૨૦
સૌને કહે શ્રીવૃષવંશરાય, આ કામમાં સૌ કરજો સહાય;
બોલ્યા જનો હાજર સૌ રહેશું, જે માગશે તે ઝટ વસ્તુ દેશું. ૨૧
આ અક્ષરાનંદજિ આપ દાસ, તથા મુનિબ્રહ્મ અમારિ પાસ;
પત્રો લખી મોકલશે જ જ્યારે, લખ્યા પ્રમાણે કરશું જ ત્યારે. ૨૨
બોલ્યા સુનિત્યાખ્યમુનિ ચહાઈ, સુણો ભલા મોહનરામ ભાઈ;
તથા હરીશંકર ધ્રુવ વાલા, તમે ત્રણે છો હરિને વહાલા. ૨૩
પાષાણ લેવા પણ વારવારે, જવું થશે ધ્રાંગધરે તમારે;
સ્તંભાવતીમાં5 પણ માલ લેવા, જનાર બીજા નથી આપ જેવા. ૨૪
સુણી ત્રણે તે ઉચર્યા સુજાણ, અમે સમર્પ્યા પ્રભુ અર્થ પ્રાણ;
પ્રજા અમારી વળિ જેહ થાશે, સુપુત્ર સેવા અહિંની ચહાશે. ૨૫
એવી રિતે શ્રીવૃષવંશ જાતે, ભલામણો દીધિ ભલી જ ભાતે;
ચલાવિયું મંદિર કેરું કામ, જંપે નહીં સૌ જન ચાર જામ.6 ૨૬
રહ્યા દયાસાગર દોઢ માસ, કરાવતા કામ રહી જ પાસ;
સર્વે જનો શ્રીહરિને રિઝાવા, મંડે મળી કામ ઘણું કરાવા. ૨૭
ચાલ્યું ભલું મંદિર કેરું કામ, ચાલ્યા હરિભક્ત કરી પ્રણામ;
ચાલ્યા મુનિમંડળ ઠામ ઠામ, ચાલ્યા પ્રભૂશ્રી ગઢપુર ધામ. ૨૮
જે ગામ માંહી સતસંગ ખાસો, તે ગામ માંહી વસિ રાત વાસો;
વાટે વિત્યા વાસર કાંઈ જ્યારે, ગયા પ્રભૂજી ગઢપુર ત્યારે. ૨૯
નિહાળિને શ્રીહરિ સૌખ્યરાશી, રાજી થયા સૌ ગઢપુરવાસી;
દેખી શશી સાગર ઊભરાય, આનંદ એવી ઉરમાં જણાય. ૩૦
પુષ્પિતાગ્રાવૃત્ત
દૃઢ કરિ વરતાલ માંહિ પાયો, રસિક રમાવર ધામનો રચાયો;
અમ ઉર દૃઢ એમ કૃષ્ણ થાય, અચળ સ્થિતી કરિને ઠરો સદાય. ૩૧
ઇતિ શ્રીવિહારિલાલજીઆચાર્યવિરચિતે હરિલીલામૃતે અષ્ટમકલશે
અચિંત્યાનંદવર્ણીન્દ્ર-અભયસિંહનૃપસંવાદે
શ્રીવૃત્તાલયે શ્રેષ્ઠમંદિરારંભકરણનામ અષ્ટમો વિશ્રામઃ ॥૮॥