॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥
ભગવાન સ્વામિનારાયણનાં
॥ વચનામૃત ॥
Gadhada III-24: Sixteen Spiritual Endeavors; Vairāgya Due To Gnān
Nirupan
In the afternoon discourse, Yogiji Mahārāj had Vachanāmrut Gadhadā III-24 read and said,
“Faith means enthusiasm.
“What is ahinsā (non-violence)? Not saying anything that would hurt others.
“What is brahmacharya (celibacy)? For you (gruhasthas), keeping one woman as your wife. For us (sadhus), avoiding the contact of women in eight ways. You gruhasthas can also be called brahmachāris, but if you have some ties elsewhere (association with women other than your wife), then that is not brahmacharya.
“Are these endeavors to attain the abode of Golok?
“No. These endeavors are to attain Akshardhām.
“In these 16 endeavors, the seventh is the best - the association of a Sadhu.
“The Sadhu encourages one to observe niyams and dharma; he bars one from associating with kusang. Everything is included in the company of a Sadhu. Devotees went to listen to Bhagatji Mahārāj in Mahuvā.
“What is ātma-nishthā? To tolerate. If someone says something to us (insulting), we should beat them with our shoes, right? No, tolerate it.
“Purushottam Nārāyan Sahajānand Swāmi is the supreme God. We should offer bhakti to him and serve him. We should not be intimidated by the inferior deities, goddesses, superstitions, etc. If some brāhmin tells us your good fate is cursed by the planetary arrangement, we should tell him, ‘Leave from here.’
“Whoever has conviction of God and devotion to God would never believe in superstitions.
“Some have their palms read and ask how long they will live. However, one day they must die.
“Complacency - in the path of liberation, right? No. In social affairs. If one earns 50 pounds, that is enough - believing that, one should be satisfied.
“One should not gloat (dambh). If one has no money and shows that they have hundreds of thousands, that is pretentiousness.
“Benevolence is compassion. But one should not have compassion like Bharatji. That is detrimental to us.
“One should restrain oneself from indulgences. That means if one eats three times per day, they should eat twice per day. If one eats eight morsels, he should eat two less. If one sleeps on a mattress, he should sleep on a sack and use their arms as a pillow. Do not keep a cot.
“One should not disparage anyone. If he has some flaw, know that he will improve in the future. In that way, one should encourage him but not disgrace him.
“Of these sixteen endeavors, if one associates with a sadhu, then we can go to Akshardhām joyfully.”
[Brahmaswarup Yogiji Mahārāj: 6/326]
શ્રેષ્ઠ સાધન
બપોરની કથામાં સ્વામીશ્રીએ વચનામૃત અં. ૨૪મું વંચાવતાં વાત કરી:
“શ્રદ્ધા એટલે ઉમંગ.
“અહિંસા શું? કોઈને વેણ ન મારવું. કોઈનું મન દુઃખાય તેવું ન કરવું.
“બ્રહ્મચર્ય શું? તમારે એક નારી સદા બ્રહ્મચારી. અમારે અષ્ટ પ્રકારે સ્ત્રીનો ત્યાગ. તમે ગૃહસ્થ પણ બ્રહ્મચારી કહેવાઓ; પણ ક્યાંક સાંધા મારી દ્યો તો તે બ્રહ્મચર્ય વ્રત ન કહેવાય.
“આ સાધન ગોલોકમાં જવાનાં છે?
“ના, અક્ષરધામમાં જવાનાં.
“સોળ સાધનમાં શ્રેષ્ઠ સાતમું સાધન - સાધુ સમાગમ છે.
“સાધુ ધર્મ-નિયમ પળાવે, કુસંગ થાવા ન દિયે. સમાગમમાં બધી વાત રહી છે. જૂનાગઢમાં સ્વામીનો સમાગમ કરવા બધા જતા. મહુવે ભગતજી મહારાજનો સમાગમ કરવા જતા.
“આત્મનિષ્ઠા શું? ખમી ખાવું. કોઈ કાંઈ કહે તો જોડો મારવો ને? ના, સહન કરવું.
“પુરુષોત્તમ નારાયણ સહજાનંદ સ્વામી સર્વોપરી ભગવાન છે. તેની ભક્તિ-સેવા કરવી. દેવદેવલાં, માતા, શિકોતેર, ગ્રહ-પનોતીનો ભાર ન રાખવો. કોઈ બ્રાહ્મણ કહે, ‘તમને સાડા સાતી પનોતી છે.’ તો તેને કહેવું, ‘ભાગ્ય અહીંથી.’
“નિશ્ચય, ભક્તિ જેને હોય તેને આ બધું ન હોય.
“ઘણાં હાથ જોવરાવે કે મારે કેટલાં વરસ જીવવાનું છે? પણ એક દી’ તો મરવાનું જ છે.
“સંતોષ - કલ્યાણના માર્ગમાં ને? ના, વ્યવહારના માર્ગમાં. ૫૦ પૌંડ મળે છે તે બસ છે, એમ માની સંતોષ રાખવો.
“કોઈ પ્રકારનો દંભ ન રાખવો. પોતા પાસે મૂડી ન હોય ને લાખ રૂપિયા બતાવે તે દંભ. લૂગડાં માગીને પહેરે ને પોતાનાં છે તેમ કહે. ધર્મ, જ્ઞાન ઓછાં હોય તે વધુ બતાવે.
“પરમાર્થ એ દયા છે, પણ ભરતજીના જેવી દયા ન કરવી. તે નખ્ખોદ કાઢે.
“વિહિત ભોગનો સંકોચ કરવો, એ તપ ત્રણ વાર ખાતો હોય તે બે વાર ખાય. આઠ કોળિયા ખાતો હોય તો બે ઓછા ખાય. ગાદલે સૂતો હોય તે હેઠે કોથળા ઉપર સૂવું. હાથનું ઓશિકું લેવું. ખાટલો ન રાખવો.
“કોઈને ઊતરતી વાત ન કરવી. ચડતી વાત કરવી. તેની ભૂલ હોય તો કહેવું, ‘સુધરશે.’ એમ આગળ લઈ જવો, પણ તેને ફજેત ન કરવો.
“સોળ સાધનમાંથી સંત-સમાગમ હોય તો આપણે રૂડી રીતે ભગવાનના ધામમાં જઈએ.”
[બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ભાગ ૬/૩૨૬]