॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥
ભગવાન સ્વામિનારાયણનાં
॥ વચનામૃત ॥
Gadhada II-54: Satsang Is the Greatest Spiritual Endeavor; A ‘Gokhar’; Profound Attachment
Nirupan
Yogiji Mahārāj explained, “Shriji Mahārāj is present in Satsang through the Gunātit Sant. In Vachanāmrut Gadhadā II-54, Shriji Mahārāj has instructed one to maintain the four types of intellect (pujya-buddhi, tirth-buddhi, ātma-buddhi, and svatva-buddhi) towards the Ekāntik Sant of God. One who does not possess this understanding should be regarded as a bullock (‘go’) and a donkey (‘khar’) (Hence, the title ‘gokhar’).
“Once, sādhus from Muli arrived at the village of Khārvā. There were many devotees in the village who possessed the conviction of Akshar-Purushottam. They kept the murtis of Mahārāj and Gunātitānand Swāmi in their daily pujā. On seeing this, the sādhus said, ‘Why do you keep the image of Swāmi in your pujā?’
“The devotees were staunch and replied, ‘Swāmi, read Vachanāmrut Gadhadā II-54.’ After reading it, the devotees said, ‘We do not want to become like a bullock and a donkey; thus we keep the murti of Gunātitānand Swāmi along with Mahārāj’s.’ If one keeps the four types of intellect towards the Ekāntik Sadhu, Mahārāj becomes bound to them [God becomes bound by the devotion of the devotee].”
[Yogi Vāni: 25/85]
યોગીજી મહારાજ કહે, “શ્રીજીમહારાજ સત્સંગમાં ગુણાતીત સંત દ્વારા પ્રગટ છે. શ્રીજીમહારાજે ગઢડા મધ્ય ૫૪ના વચનામૃતમાં ચારે પ્રકારની બુદ્ધિ (પૂજ્યબુદ્ધિ, તીર્થબુદ્ધિ, આત્મબુદ્ધિ, સ્વત્વબુદ્ધિ) ભગવાનના એકાંતિક સંતમાં કરવાની આજ્ઞા કરી છે. અને જેણે તે નથી કરી તો ‘ગો’ કહેતાં બળદિયો ને ‘ખર’ કહેતાં ગધેડા જેવો તેને જાણવો. ખારવા ગામમાં મૂળીના સાધુ આવેલા. ગામમાં અક્ષરપુરુષોત્તમની નિષ્ઠાવાળા હરિભક્તો હતા. તેમણે મહારાજની સાથે સ્વામીની મૂર્તિ પણ પૂજામાં રાખેલી. આ જોઈ તે સાધુઓએ કહ્યું, ‘સ્વામીની મૂર્તિ પૂજામાં કેમ રાખો છો?’ હરિભક્તો પાકા હતા. તેમણે કહ્યું, ‘સ્વામી! કાઢો ગઢડા મધ્ય ૫૪નું વચનામૃત.’ પછી આ વચનામૃત વંચાવી કહ્યું, ‘અમારે આખલા ને ગધેડા જેવા નથી થવું, તેથી મહારાજની સાથે સ્વામીની મૂર્તિ રાખીએ છીએ.’ એકાંતિકમાં ચાર પ્રકારની બુદ્ધિ કરીએ તો મહારાજ વરણીય થાય.”
[યોગીવાણી: ૨૫/૮૫]
Nirupan
Yogiji Mahārāj said, “Gunātitānand Swāmi has explained in his spiritual discourses that maintaining ātmabuddhi is itself satsang.† It is not the intention to disregard niyams, dharma, renunciation and detachment; however, ātmabuddhi is the prime factor. If one possesses ātmabuddhi, one will maintain loyalty; this is Swāmi’s principle.
“By God’s grace, one may be able to behold God’s form constantly and one’s status will increase among people, and they may offer prostrations. But without ātmabuddhi, Mahārāj has revealed that that is a shortcoming in a devotee. According to Vachanāmruts Gadhadā II-54 and Gadhadā III-11, one can experience everlasting peace without the need for samādhi only by maintaining ātmabuddhi. If a devotee is loyal and maintains ātmabuddhi in the Bhakta of God, this will be their last birth.”
†Referring to Swāmini Vāt: 1/31.
[Yogi Vāni: 3/16]
યોગીજી મહારાજ કહે, “સ્વામીએ વાતોમાં કહ્યું: આત્મબુદ્ધિ એ જ સત્સંગ.† નિયમ, ધર્મ, ત્યાગ, વૈરાગ્ય પળાવવા નહોતાં એમ નથી, પણ આત્મબુદ્ધિ એ એકડો છે, એ હોય તો પક્ષ રહે, એમ સ્વામીનો સિદ્ધાંત છે. કૃપા કરીને અખંડ મૂર્તિ દેખે તો મહિમા ઘણો વધે અને લોકો દંડવત્ કરે; પણ આત્મબુદ્ધિ ન હોય તો ખોટ મહારાજે બતાવી. ગઢડા મધ્ય ૫૪ અને ગઢડા અંત્ય ૧૧ પ્રમાણે, સમાધિ વિના સદાય શાંતિ આત્મબુદ્ધિ હોય તો રહે. ભગવાનના ભક્તનો પક્ષ અને આત્મબુદ્ધિ હશે, તો છેલ્લો જન્મ થઈ રહ્યો છે.”
[યોગીવાણી: ૩/૧૬]