Show Shravan Audio
॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥
॥ THE VACHANAMRUT ॥
Spiritual Discourses
by Bhagwan Swaminarayan
Gadhada I 46
Ākāshnī Utpatti ane Laynu
Samvat 1876nā Mahā sudi 11 Ekādashīne divas sānjne same Shrījī Mahārāj Shrī Gaḍhaḍā madhye Dādā Khācharnā darabārmā Shrī Vāsudev Nārāyaṇnā mandirnī samīpe oṭā upar dakṣhiṇāde mukhārvinde virājmān hatā ane dhoḷo khes paheryo hato ne dhoḷī chādar oḍhī hatī ne māthe dhoḷī pāgh bāndhī hatī ne potānā mukhārvindnī āgaḷ muninī sabhā tathā desh-deshnā haribhaktanī sabhā bharāīne beṭhī hatī.
Te same Bhaṭṭa Māheshvar199 nāme Vedāntī brāhmaṇ hato teṇe Shrījī Mahārājne prashna pūchhyu je, “Samādhine viṣhe sarve līn thāy chhe tyāre ākāsh kevī rīte līn thāy chhe?” Pachhī Shrījī Mahārāj bolyā je, “Ākāshnu rūp200 ame rūḍe prakāre karīe te tame sarve sāvadhān thaīne sāmbhaḷo je, ākāsh te avakāshne kahīe ane je je padārth rahe chhe te avakāshmā ja rahe chhe ane te padārthmā paṇ ākāsh vyāpīne rahe chhe. Ane evu koī padārth nathī je, jene viṣhe ākāsh na hoy; kem je, pṛuthvīnī ek raj ati zīṇī hoy tene viṣhe paṇ ākāsh chhe ane te ek rajnā koṭān-koṭi kaṭakā karīe to paṇ tene viṣhe ākāsh chhe. Māṭe ākāshnī draṣhṭie jyāre joīe tyāre pṛuthvī ādik chār bhūt dekhātā nathī, ekalo ākāsh ja dekhāy chhe.201 Te ākāsh sarvano ādhār chhe. Ane sthūḷ, sūkṣhma ane kāraṇ e je traṇ sharīr te ākāshne viṣhe chhe ane ā brahmānḍ chhe te paṇ ākāshne viṣhe rahyu chhe ane brahmānḍnu kāraṇ je Prakṛuti ne Puruṣh te paṇ ākāshne viṣhe chhe. Evo je ākāsh te Prakṛuti-Puruṣh ane tenu kārya je pinḍ-brahmānḍ e sarvane māhī paṇ rahyo chhe ne sarvano ādhār thaīne bahār paṇ rahyo chhe. Evo je e ākāsh te to suṣhuptine viṣhe athavā samādhine viṣhe līn thato nathī. Ane koī kaheshe je, ‘Ākāshādik panchabhūt to tamoguṇthī ūpajyā chhe, te ākāsh Puruṣh ane Prakṛutino ādhār kem kahevāy? Ne sarvamā vyāpak kem kahevāy?’ To eno uttar e chhe je, Prakṛutimā jo avakāshrūp ākāsh na hoy to jem vṛukṣhamāthī faḷ-puṣhpādi bahār nīsare chhe ane jem gāynā peṭmāthī vāchhaḍu bahār nīsare chhe tem Prakṛutimāthī mahattattva nīsare chhe te kem nīsare? Māṭe prakṛutine viṣhe ākāsh rahyo chhe ane mahattattvamāthī ahankār nīsare chhe māṭe mahattattvamā ākāsh rahyo chhe ane ahankārmāthī traṇ guṇ nīsare chhe māṭe ahankārne viṣhe ākāsh rahyo chhe ane tamoguṇmāthī ākāsh ādik panchabhūt nīsare chhe māṭe tamoguṇne viṣhe paṇ ākāsh rahyo chhe. Ane tamoguṇmāthī je ākāsh nīsare chhe te ākāsh to tamoguṇnu kārya chhe ane vikārvān chhe, ane sarvano ādhār je ākāsh chhe te nirvikārī chhe ne anādi chhe. Ane evo sarvādhār je ākāsh chhe te ākāshne Brahma kahīe,202 Chidākāsh kahīe. Ane e ākāshne viṣhe Puruṣh ne Prakṛuti te sankoch avasthāne ane vikās avasthāne pāme chhe. Kevī rīte? To jyāre Puruṣh Prakṛuti sāmu jue chhe tyāre jem strī-puruṣh thakī santānnī utpatti thāy chhe tem Puruṣh je pati ne Prakṛutirūp je strī te thakī mahattattvādik santān utpanna thāy chhe, evī rīte je e Prakṛuti te chovīs tattvarūpe ne pinḍ-brahmānḍrūpe thāy chhe e Prakṛutinī vikās avasthā chhe; ane jeṭalā Prakṛutinā kārya chhe tene viṣhe Puruṣh potānī shaktie karīne vyāpakpaṇe rahe chhe te Puruṣhnī vikās avasthā chhe. Ane jyāre kāḷe karīne Prakṛutinu kārya sarva nāsh pāmī jāy chhe ane Prakṛuti paṇ Puruṣhnā angmā līn jevī rahe chhe e Prakṛutinī sankoch avasthā chhe; ane Puruṣh paṇ Prakṛutinā kārya sarva nāsh pāmyā tyāre potāne swarūpe rahyo e Puruṣhnī sankoch avasthā chhe. Jem kāchabo chhe te jyāre vikāsne pāme chhe tyāre potānā sarva ang bahār kāḍhe chhe ane jyāre sankochne pāme chhe tyāre sarve potānā ang tāṇī le chhe, te runḍ-munḍ thaī rahe chhe; tem Puruṣh-Prakṛutinī sankoch-vikās avasthā chhe. Ane e Prakṛuti ne Prakṛutinā kāryane viṣhe anvay-vyatirekpaṇu Puruṣhnu ja chhe, paṇ sarvano ādhār evo Chidākāsh tenu nathī; kem je, je sarvādhār hoy te koṇ thakī vyatirek hoy? Te to sadā sarvamā rahyo ja hoy. Ane ā brahmānḍ chhe tene chāre kore Lokālok Parvat chhe te gaḍhnī peṭhe rahyo chhe ane te Lokāloknī bahār te Alok chhe ane te Alokthī par sapta āvaraṇ chhe ane tethī par ekalu andhāru chhe ane te andhārāthī par prakāsh chhe, te prakāshne Chidākāsh kahīe. Tem ja ūchu paṇ Brahmalok sudhī kahevāy ane tenī upar sapta āvaraṇ chhe ane te āvaraṇne pār andhakār chhe ane andhakārne pār prakāsh chhe, te prakāshne Chidākāsh kahīe. Ane tem ja heṭhe paṇ sapta pātāḷ sudhī kahevāy ne tethī heṭhā sapta āvaraṇ chhe ne tethī heṭhu andhakār chhe tethī heṭho prakāsh chhe, te prakāshne Chidākāsh kahīe. Evī rīte brahmānḍnī chāre pāse Chidākāsh chhe ane brahmānḍnī māhī paṇ chhe. Ane evo je e sarvādhār ākāsh chhe tene ākāre jenī draṣhṭi vartatī hoy tene Daharvidyā kahīe, ane Akṣhividyā ādik ghaṇīk prakārnī Brahmavidyā kahī chhe te māhelī e paṇ ek Brahmavidyā chhe. Ane e Chidākāsh chhe te ati prakāshvān chhe ane te Chidākāsh anādi chhe ne tenī utpatti-vināsh nathī. Ane je ākāshnī utpatti ane vināsh kahyo chhe te ākāsh to tamoguṇnu kārya chhe ane andhakārrūp chhe,203 tenī līntā thāy chhe paṇ sarvano ādhār evo je Chidākāsh tenī to līntā thatī nathī. Evī rīte te tamārā prashnano uttar karyo. Have temā koīne shankā rahī hoy to pūchho!” Pachhī te Vedāntī brāhmaṇ tathā sarva harijan bolyā je, “Have koīne leshmātra sanshay nathī.”
॥ Iti Vachanamrutam ॥ 46 ॥
This Vachanamrut took place ago.
PĀDAṬĪPO
199. Rājkoṭpur nivāsī.
200. Ākāsh be prakārno chhe - ek bhautikākāsh ane bījo mahākāsh. Mahākāshne yogīo chidākāsh kahe chhe. Ahī chidākāshnu swarūp nirūpīne chidākāsh samādhimā līn thato nathī, parantu bhaitik ākāshno sankochrūpī lay thāy chhe tem uttar āpe chhe.
201. ‘Pṛuthvī ādik chār bhūt dekhātā nathī, ekalo ākāsh ja dekhāy chhe’ - ā vākya dvārā ahī bhautik ākāshnu nirūpaṇ kare chhe tevu lāge, parantu āgaḷnā vākyo tapāstā ahī chidākāshnu ja nirūpaṇ thaī rahyu chhe. Tethī ‘pṛuthvī ādik chār bhūt’ shabdamā bhautik ākāshno paṇ samāvesh samajavo.
202. Va. G. Pra. 21mā kahyā mujab Akṣharbrahmanā amūrtrūpanu nirūpaṇ samajavu.
203. Tamoguṇmāthī utpanna thayo chhe māṭe athavā shyāmal varṇa chhe māṭe.