Show Shravan Audio
॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥
॥ THE VACHANAMRUT ॥
Spiritual Discourses
by Bhagwan Swaminarayan
Gadhada I 62
Satya-Shauchādik Guṇ Āvyānu
Samvat 1876nā Fāgaṇ vadi 4 Chothne divas Shrījī Mahārāj Shrī Gaḍhaḍā madhye Dādā Khācharnā darabārmā chok vachche ḍholiyā upar virājmān hatā ane dhoḷo khes paheryo hato ane dhoḷī chādar oḍhī hatī ane māthe shvet pāgh virājmān hatī ane te pāghne viṣhe shvet puṣhpanā hār tathā shvet puṣhpanā torā virājmān hatā ne potānā mukhārvindnī āgaḷ muni tathā desh-deshnā haribhaktanī sabhā bharāīne beṭhī hatī.
Pachhī Swayamprakāshānand Swāmīe pūchhyu je, “Shrīmad Bhāgwatmā kahyu chhe je,
Satyam shaucham dayā kṣhāntistyāgah santoṣh ārjavam |Shamo damastapah sāmyam titikṣhoparatihi shrutam ||
Gnānam viraktiraishvaryam shauryam tejo balam smṛutihi |
Svātantryam kaushalam kāntirdhairyam mārdavamev ch ||
Prāgalbhyam prashrayah shīlam sah ojo balam bhagah |
Gāmbhīryam sthairyamāstikyam kīrtirmānonahamkṛutihi ||
“E je ogaṇchāḷīs kalyāṇkārī guṇ te Bhagwānnā swarūpne viṣhe nirantar rahe chhe. Te e guṇ santne viṣhe kevī rīte āve chhe?” Pachhī Shrījī Mahārāj bolyā je, “E guṇ santmā āvyānu kāraṇ236 to e chhe je, ene Bhagwānnā swarūpno yathārth nishchay thāy to e kalyāṇkārī guṇ Bhagwānnā chhe te santmā āve chhe. Te nishchay kevo hoy? To je, Bhagwānne kāḷ jevā na jāṇe, karma jevā na jāṇe, swabhāv jevā na jāṇe, māyā jevā na jāṇe, Puruṣh jevā na jāṇe,319 ane sarva thakī Bhagwānne judā jāṇe ane e sarvanā niyantā jāṇe ne sarvanā kartā jāṇe, ane e sarvane kartā thakā paṇ e nirlep chhe em Bhagwānne jāṇe; ane evī rīte je pratyakṣh Bhagwānnā swarūpno nishchay karyo chhe te koī rīte karīne ḍage nahī, te game tevā Taretarenā Shāstra237 sāmbhaḷe ane game tevā Matvādīnī238 vāt sāmbhaḷe ane game tevā potānu antahkaraṇ kutark kare239 paṇ koī rīte karīne Bhagwānnā swarūpmā ḍagmagāṭ thāy nahī; evī jātno240 jene Bhagwānnā swarūpno nishchay hoy tene Bhagwānno sambandh thayo kahevāy. Māṭe jene je sangāthe sambandh hoy tenā guṇ temā sahaje āve. Jem āpaṇā netra chhe tene jyāre dīvā sangāthe sambandh thāy chhe tyāre te dīvāno prakāsh netramā āve chhe, teṇe karīne netra āgaḷ andhāru hoy teno nāsh thaī jāy chhe; tem jene Bhagwānnā swarūpno draḍh nishchaye karīne sambandh thāy chhe tene viṣhe Bhagwānnā kalyāṇkārī guṇ āve chhe. Pachhī jem Bhagwān sarva prakāre nirbandh chhe ane je chahāy te karavāne samarth chhe, tem e bhakta paṇ atishay samarth thāy chhe ane nirbandh thāy chhe.”
Pachhī Nirvikārānand Swāmīe pūchhyu je, “Nishchay hoy toy paṇ rūḍā guṇ to āvatā nathī ane mān ne īrṣhyā to divase divase vadhatā jāy chhe tenu shu kāraṇ hashe?” Pachhī Shrījī Mahārāj bolyā je, “Bhagwān pāse ek amṛut lāvīe241 ane shingaḍīyo vachhanāg242 lāvīe, ane dūdhpāk ne sākar lāvīe ane afīṇ lāvīe, ane te sarvene Bhagwānnā thāḷmā dharīe, to paṇ jeno jevo guṇ hoy teno tevo ne tevo ja rahe paṇ palaṭāī jāy nahī. Tem je jīv āsurī ane ati kupātra hoy te Bhagwānne samīpe āve toy paṇ potānā swabhāvne mūke nahī. Pachhī e koīk garīb haribhaktano droh kare teṇe karīne enu bhūnḍu thāy; shā māṭe je, Bhagwān sarvamā antaryāmīrūpe karīne rahyā chhe, te potānī ichchhā āve tyā teṭalī sāmarthī jaṇave chhe. Māṭe te bhaktane apamāne karīne te Bhagwānnu apamān thāy chhe, tyāre te apamānnā karanārānu atishay bhūnḍu thaī jāy chhe. Jem Hiraṇyakashipu hato teṇe Trilokī potāne vash karī rākhī hatī evo baḷavān hato, to paṇ teṇe jo Prahlādjīno droh karyo to Bhagwāne stambhmāthī Nṛusinhrūpe prakaṭ thaīne te Hiraṇyakashipuno nāsh karī nākhyo. Em vichārīne Bhagwānnā bhakta hoy tene atishay garībpaṇu pakaḍavu paṇ koīnu apamān karavu nahī; kā je, Bhagwān to garībnā antarne viṣhe paṇ virājmān rahyā chhe te e garībnā apamānnā karatalnu bhūnḍu karī nānkhe chhe, evu jāṇīne koī alp jīvne paṇ dukhavavo nahī. Ane jo ahankārne vash thaīne jene tene dukhavato fare to garvaganjan evā je Bhagwān te antaryāmīrūpe sarvamā vyāpak chhe te khamī shake nahī, pachhī game te dvāre prakaṭ thaīne e abhimānī puruṣhnā abhimānne sārī peṭhe nāsh kare chhe. Te māṭe te Bhagwānthī ḍarīne je sādhu hoy tene leshmātra abhimān rākhavu nahī ane ek kīḍī jevā jīvne paṇ dukhavavo nahī, e ja nirmānī sādhuno dharma chhe.”
॥ Iti Vachanamrutam ॥ 62 ॥
This Vachanamrut took place ago.
PĀDAṬĪPO
235. Bhāgwat: 1/16/26-28. 1. Satyam - sarva jīv-prāṇī-mātranu hit karavu, satya bolavu. 2. Shaucham - pavitratā, nirdoṣhpaṇu. 3. Dayā - anyanā dukho dūr karavānī vṛutti. 4. Kṣhāntih - aparādhīonā aparādh sahan karavā. 5. Tyāgah - yāchako pratye udāratā athavā Paramātmāne ātmasamarpaṇ. 6. Santoṣhah - sadāy kleshe rahitpaṇu. 7. Ārjavam - man, vāṇī ane sharīrnu ekrūppaṇu. eṭale jevu manmā tevu ja vāṇīmā ane tevī ja kriyā karavī; arthāt saraḷtā. 8. Shamah - manno sanyam. 9. Damah - ākh vagere bāhya indriyo par sanyam. 10. Tapah - sharīr tathā manne klesh thāy tevā vratādi karavā. 11. Sāmyam - shatru-mitra pratye samān bhāv. 12. Titikṣhā - sukh-dukh jevā dvandvothī parābhav nahi pāmavāpaṇu, sahanshakti. 13. Uparatih - adhik lābh tathā prāpti pratye udāsīntā. 14. Shrutam - sarva shāstrārthnu yathārth jāṇavāpaṇu. 15. Gnānam - āshritonā aniṣhṭanī nivṛutti ane īṣhṭanī prāpti karī āpavāmā upayogī gnān athavā jīv, īshvar, māyā, Brahma tathā Parabrahmanī anubhavpūrṇa jāṇakārī. 16. Viraktih - vairāgya, viṣhaymā nihspṛuhpaṇu athavā viṣhayothī chittanu ākarṣhaṇ na thavāpaṇu. 17. Aishvaryam - sarva jīv-prāṇīnu niyantāpaṇu. 18. Shauryam - shūrvīrpaṇu. 19. Tejah - prabhāv, eṭale koīthī paṇ parābhav na pāmavāpaṇu. 20. Balam - kalyāṇkārī guṇone dhāraṇ karavānu sāmarthya. 21. Smṛutih - potānāmā ananyabhāve premthī joḍāyel bhaktonā aparādhone na jotā temane kṣhaṇmātra na bhūle. Temanā guṇonu smaraṇ kare. 22. Svātantryam - anyanī apekṣhāthī rahitpaṇu. 23. Kaushalam - nipuṇpaṇu. 24. Kāntih - ādhyātmik tej. 25. Dhairyam - sarvadā avyākuḷtā. 26. Mārdavam - chittanī komaḷtā athavā krūrtāe rahitpaṇu. 27. Prāgalbhyam - pīḍhatā, gnānnī gambhīrtā. 28. Prashrayah - vinayshīltā, gnān-garībāī. 29. Shīlam - sadāchār. 30. Sahah - prāṇnu niyaman-sāmarthya. 31. Ojah - brahmacharyathī prāpt karel divya kānti. 32. Balam - kalyāṇkārī guṇone dhāraṇ karavānu sāmarthya. 33. Bhagah - gnānādi guṇonī adhiktā. 34. Gāmbhīryam - gnānnu ūnḍāṇ, āchhakalāpaṇāthī rahit athavā abhiprāy na jāṇī shakāy te. 35. Sthairyam - krodh thavānā nimitta sate paṇ vikār na thāy te athavā chanchaḷtāno abhāv. 36. Āstikyam - shāstrārthamā vishvās athavā Bhagwān sadā-kartā, sākār, sarvoparī ane pragaṭ chhe tevī draḍh shraddhā. 37. Kīrtih - yash. 38. Mānah - pūjānī yogyatā. 39. Anahankṛutih ahankārno abhāv, nirmānīpaṇu.
236. Kevā santmā Bhagwānnā guṇo āve chhe ane kevī rīte āve chhe? E be prashno chhe, temā pratham prashnano uttar āpe chhe.
237. Kuṭil yukti-jāḷthī gūnthāyelā, māṭe moh thāy tevā asachchhāstra.
238. Shuṣhka-Vedāntī vagerenī.
239. ‘Ā Parameshvar kahevāy chhe paṇ bījāthī bhay kem pāme chhe?’ vagere shankāo.
240. Bījā prashnano uttar āpe chhe.
241. Daivī ane āsurī e be prakārnā jīvo chhe, temanā guṇo tathā doṣho Gītā (Adhyāy-16)mā pṛuthak pṛuthak kahyā chhe. Te banne jīvo Bhagwānnā sambandhne pāmīne paṇ svābhāvik potānā guṇo tathā doṣhono tyāg karī shakatā nathī. Temā daivī jīvo Bhagwānnā sambandhthī temanā satyādi guṇone pāme chhe ja ane āsurī jīvo to Bhagwānnā sambandhthī temanā guṇone nathī ja pāmatā. Daivī jīvomā paṇ jo koīk kadāchit pramādthī athavā jāṇī joīne guṇīyal garīb prakṛutinā bhaktajannu apamān kare to te daivī jīv paṇ asurnī peṭhe guṇhīn thaīne doṣh-yukta thāy ane tenāmā Bhagwānnā guṇo āve nahi te bhāvārth chhe, tene draṣhṭānt kahevāpūrvak vivechan karīne kahe chhe.
242. Asal shabda vatsanābh - ek jātno oṣhadhopayogī zerī chhoḍ; teno ākār vāchharḍānī nābhī jevo hovāthī tenu nām ‘vatsanābh’ paḍyu chhe. Te davā māṭe vaidyakmā vaparāy chhe.
319. Bhagwānne kāḷ jevā na jāṇe: Bhagwānne kāḷ jevā na jāṇavā eṭale jagatnī utpatti-sthiti-pralaya ādiknā kartā Bhagwvān chhe paṇ swatantrapaṇe kāḷ nathī em mānavu. Samajūtī: Keṭalāknī mānyatā evī chhe ke jagatnī utpatti ādiknā kartā Bhagwān nahī, paṇ kāḷ chhe, eṭale ke jagatmā je kāī bane chhe te kāḷe karīne thāy chhe. Vastutah jagatnā kartā-hartā Bhagwān hovā chhatā swatantrapaṇe kāḷne kartā-hartā māne to teṇe Bhagwānne kāḷ jevā jāṇyā kahevāy.
Karma jevā na jāṇe: Bhagwānne karma jevā na jāṇavā eṭale jagatnī utpatti-sthiti-pralay ādiknā kartā Bhagwān chhe paṇ swatantrapaṇe karma nathī em mānavu. Samajūtī: Keṭalāknī mānyatā evī chhe ke jagatnī utpatti ādiknā kartā Bhagwān nahī, paṇ karma chhe, eṭale ke jagatmā je kāī bane chhe te karme karīne thāy chhe. Vastutah jagatnā kartā-hartā Bhagwān hovā chhatā swatantrapaṇe karmane kartā-hartā māne to teṇe Bhagwānne karma jevā jāṇyā kahevāy.
Swabhāv jevā na jāṇe: Bhagwānne swabhāv jevā na jāṇavā eṭale jagatnī utpatti-sthiti-pralay ādiknā kartā Bhagwān chhe paṇ swatantrapaṇe swabhāv nathī em mānavu. Samajūtī: Keṭalāknī mānyatā evī chhe ke jagatnī utpatti ādiknā kartā Bhagwān nahī, paṇ swabhāv chhe, eṭale ke jagatmā je kāī bane chhe te swabhāve karīne thāy chhe. Vastutah jagatnā kartā-hartā Bhagwān hovā chhatā swatantrapaṇe swabhāvne kartā-hartā māne to teṇe Bhagwānne swabhāv jevā jāṇyā kahevāy. Vaḷī, Bhagwānne kartā-hartā māne paṇ sāmānya jīvonā swabhāvnī jem Bhagwānmā paṇ kartāpaṇāno ahankār rahī jāy chhe em samaje, parantu kartā thakā akartā na samaje to Bhagwānne swabhāv jevā jāṇyā kahevāy.
Māyā jevā na jāṇe: Bhagwānne māyā jevā na jāṇavā eṭale jagatnī utpatti-sthiti-pralay ādiknā kartā Bhagwān chhe paṇ swatantrapaṇe māyā nathī em mānavu. Samajūtī: Advait Darshanmā nirguṇ brahma māyāne līdhe ja jīva-jagatrūpe bhāse chhe, eṭale ke jagat ane jagatmā je kāī bhāse chhe tenā kartā nirguṇ brahma nathī paṇ māyā chhe em mānavāmā āve chhe. Vaḷī, sānkhya darshannī mānyatā evī chhe ke jagatnī utpatti ādiknā kartā Bhagwān nahī, paṇ māyā eṭale ke prakṛuti chhe, eṭale ke jagatmā je kāī bane chhe te māyāe karīne thāy chhe. Vastutah jagatnā kartā-hartā Bhagwān hovā chhatā swatantrapaṇe māyāne kartā-hartā māne to teṇe Bhagwānne māyā jevā jāṇyā kahevāy. Taduparānt anya jīvonī jem Bhagwānmā paṇ māyik-bhāv dekhe, eṭale ke emanāmā paṇ deh ane dehnā bhāv chhe em samaje to Bhagwānne māyā jevā jāṇyā kahevāy.
Puruṣh jevā na jāṇe: Bhagwānne puruṣh jevā na jāṇavā eṭale jagatnī utpatti-sthiti-pralay ādiknā kartā Bhagwān chhe paṇ swatantrapaṇe Puruṣh nathī em mānavu. Samajūtī: Sānkhya Darshanmā keṭalāknī mānyatā evī chhe ke jagatnī utpatti ādiknā kartā Bhagwān nahī paṇ prakṛuti ane Puruṣh chhe. Prakṛuti jaḍ hovāne līdhe Puruṣhnī sannidhithī prakṛutinī sāmyāvasthā tūṭe chhe ane jagatnī utpatti sharū thāy chhe. Ām, jagatnī utpattimā Puruṣh paṇ kāraṇ bane chhe. Vastutah jagatnā kartā-hartā Bhagwān hovā chhatā swatantrapaṇe Puruṣhne kartā-hartā māne to teṇe Bhagwānne Puruṣh jevā jāṇyā kahevāy.