॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥

ભગવાન સ્વામિનારાયણનાં

॥ વચનામૃત ॥

Gadhada I-44: A Red-hot Branding Iron; A Dagli

History

In this Vachanāmrut, Shriji Mahārāj says: “Only by keeping profound association with the Satpurush can one develop intense love for God.” Somlā Khāchar asks in response, “We are intensely engaged in such profound association, yet why does such intense love not develop?”

Shriji Mahārāj counters with: “It is true that you engage yourselves in such profound association, but as well as associating with Me, you also associate with the world. As a result, intense love for God does not develop.”

Mahārāj responded this way to Somlā Khāchar not because Somlā Khāchar failed in observing niyams and abiding by dharma. Mahārāj actually praised Somlā Khāchar’s virtue of always behaving consistently (i.e. constantly observing niyam-dharma) in Gadhadā III-24. So why did Mahārāj insinuate Somlā Khāchar “also associates with the world”?

A story passed down by word of mouth reveals the fact that, being a kāthi darbār, Somlā Khāchar’s primary deity of worship was Surya-Nārāyan. After coming into Satsang, he developed faith in Shriji Mahārāj; yet, he would pray to Surya-Nārāyan with folded hands daily at sunrise: “He Hari Sūraj-Nārāyaṇ! Dātaṇ fāṭā ne pāp nāṭhā, bhekhnī ṭek ne bānānī pat rākhjo.” (By having your darshan in the morning, my sins are burned away. Keep me in company of sādhus and protect those who take refuge in you.) Such a small infraction in his pativratāni tek (vow of fidelity) caused Shriji Mahārāj to deliver a reproach to Somlā Khāchar. This is how the story has been narrated by word of mouth. No doubt, after Mahārāj pointed this out to Somlā Khāchar, his bhakti toward Mahārāj must have improved.


In this same Vachanāmrut, Vālā Dhruv of Vaso asks, “Mahārāj, how can the feelings of I-ness and my-ness towards one’s body and its relations be eradicated?”

The history that has been passed down through the generations is as follows: A close female relative was raped by a wicked person. This incident happening to a noble family caused Vālā Dhruv to become distressed and he could not find any way to heal from his depression. It has been said that to free himself from the shackles of this traumatic experience, Vālā Dhruv asked this question.

This piece of history seems to be valid because of Shriji Mahārāj’s peculiar answer: “Moreover, out of those 8.4 million life forms previously undertaken, there is not a single mother, sister, daughter or wife who observes the vow of fidelity any longer. So how can one who believes such relations to be one’s true relations ever overcome the feelings of I-ness and my-ness?...”

Here, Shriji Mahārāj mentions all four types of relations a male can have with a female: mother, sister, daughter, and wife. Therefore, the close female relative who was raped must have been one of these four. It has been said that the assault was on his sister. Vālā Dhruv’s sister was a mumukshu who readily served sādhus. One vairāgi bāwā took advantage of her subservient nature – leaving a disturbing mark on Vālā Dhruv.

Moreover, Shriji Mahārāj answers Vālā Dhruv’s question specifically using pativratā dharma (vow of fidelity – refraining from the physical contact of a male not related to one’s self) from among other dharmas women are to observe. Therefore, we can confidently presume that a sinful deed occurred where pativratā dharma was transgressed.

Shriji Mahārāj has advised how to eradicate I-ness and my-ness in many Vachanāmruts (such as Gadhadā I-8, Gadhadā I-21, Gadhadā III-19); however, nowhere has He used this sort of logic: “Moreover, out of those 8.4 million life forms previously undertaken, there is not a single mother, sister, daughter or wife who observes the vow of fidelity…” Only here does He give this thought process because Vālā Dhruv is suffering from the distress of his sister having transgress pativratā dharma.

આ વચનામૃતમાં ભગવાન સ્વામિનારાયણ કહે છે, “સપુરુષનો જે પ્રસંગ એ જ પરમેશ્વરને વિષે દૃઢ પ્રીતિ થવાનું કારણ છે.” ત્યારે સોમલા ખાચર પૂછે છે, “એવો પ્રસંગ તો અતિશે કરીએ છીએ પણ એવી દૃઢ પ્રીતિ કેમ થતી નથી?”

ત્યારે શ્રીજીમહારાજ કહે છે, “પ્રસંગ તો કરો છો પણ અર્ધો અમારો પ્રસંગ કરો છો ને અર્ધો જગતનો પ્રસંગ કરો છો, તે માટે ભગવાનને વિષે દૃઢ પ્રીતિ થતી નથી.”

શ્રીજીમહારાજે સોમલા ખાચરને આમ જણાવ્યું તેમાં તેઓના નિયમ-ધર્મમાં રહેલી કચાશ કારણભૂત હોય તેમ લાગતું નથી. કારણ કે વચનામૃત અંત્ય ૨૪માં શ્રીજીમહારાજ વિવિધ સંતો-ભક્તોનાં અંગ (વિશેષતા) જણાવતાં કહે છે, “... સોમલા ખાચરને સદા એક રે’ણીપણું એ અંગ...” આમ, નિયમ-ધર્મની બાબતમાં સોમલા ખાચર શૂરા-પૂરા હશે તેમ લાગે છે. તો શ્રીજીમહારાજે તેઓને ‘અર્ધો જગતનો પ્રસંગ કરો છો’ તેવી ટકોર શા માટે કરી હશે?

આના અનુસંધાનમાં કર્ણોપકર્ણ વાત એવી સાંભળવા મળે છે કે સોમલા ખાચર કાઠી દરબાર હોવાને નાતે તેઓના ઉપાસ્ય દેવ સૂર્યનારાયણ હતા. તેઓને સત્સંગ થયા બાદ શ્રીજીમહારાજમાં નિષ્ઠા બેઠેલી, પરંતુ જ્યારે સૂર્યોદય થાય ત્યારે તેને વંદન કરી તેઓ બોલતા, “હે હરિ સૂરજનારાયણ! દાતણ ફાટા ને પાપ નાઠા, ભેખની ટેક ને બાનાની પત રાખજો.” આમ, પતિવ્રતાની ભક્તિમાં રહેલી લેશ ન્યૂનતાને કારણે શ્રીજીમહારાજે તેઓને આવી ટકોર કરેલી તેવું સાંભળવા મળે છે. શ્રીજીમહારાજની આ ટકોર બાદ સોમલા ખાચર જરૂર પોતાની ભક્તિમાં પરિવર્તન લાવ્યા હશે.

આ જ વચનામૃતમાં વસોના વિપ્ર વાલા ધ્રુવ શ્રીજીમહારાજને પૂછે છે, “હે મહારાજ! દેહ અને દેહના, સંબંધીને વિષે અહં-મમત્વપણાના ઘાટ થાય છે તે કેમ ટળે?”

વાલા ધ્રુવના આ પ્રશ્ન પાછળ પણ પરંપરાગત એવો ઇતિહાસ જાણવા મળે છે કે વાલા ધ્રુવના નિકટવર્તી મહિલા સંબંધી સાથે કોઈ દુષ્ટ વ્યક્તિએ બળજબરીપૂર્વક જાતીય દુર્વ્યવહાર કર્યો હતો. એક કુલીન કુટુંબમાં બનેલી આ ઘટનાથી વાલા ધ્રુવ હચમચી ઉઠ્યા હતા. વાલા ધ્રુવના મનમાંથી ગ્લાનિ મટતી જ નહોતી. તેથી છુટકારો મેળવવા માટે તેઓએ ઉપરોક્ત પ્રશ્ન શ્રીજીમહારાજને પૂછ્યો છે એવું સાંભળવામાં આવે છે.

આ વિગત વિશેષ તર્કસંગત એટલા માટે લાગે છે કે શ્રીજીમહારાજ પોતાના ઉત્તરમાં જણાવે છે, “... ચોરાશી લાખ જાતમાં જે પોતાની મા-બોન, દીકરીઓ અને સ્ત્રીઓ છે તે પતિવ્રતાનો એકે ધર્મ પાળતી નથી. માટે જે એવા સગપણને સાચું માને છે તેને અહં-મમત્વના ઘાટ કેમ ટળશે?”

અહીં શ્રીજીમહારાજ કોઈ પુરુષને સ્ત્રી સાથે સંભવી શકે તેવા ચારેય સંબંધ – મા, બેન, દીકરી અને પત્નીનો ઉલ્લેખ કરીને વાલા ધ્રુવને ઉત્તર આપી રહ્યા છે. તેઓના જે સમીપવર્તી મહિલા સાથે જાતીય અત્યાચાર થયો હશે તે ઉપર કહેલી ચાર પ્રકારની સ્ત્રીઓમાંથી જ કોઈક હશે. સાંભળવા એમ મળે છે કે આ દુર્વ્યવહાર તેમનાં બહેન સાથે થયો હતો. તેમનાં બહેન મુમુક્ષુ હતાં અને સાધુ-સંતોની સેવામાં સદા તત્પર રહેતાં. એક વાર એક વૈરાગી બાવાએ એમની આ વૃત્તિનો ગેરલાભ ઉઠાવી દુર્વ્યવહાર કર્યો હતો – જેનો રંચ વાલા ધ્રુવને હતો. વળી, શ્રીજીમહારાજ મહિલાઓએ પાળવાનાં અનેક પ્રકારનાં ધર્મમાંથી પતિવ્રતાનો ધર્મ (પરપુરુષનો સંગ ન કરવો), તેના આધારે વાલા ધ્રુવને ઉત્તર વાળી રહ્યા છે. માટે સચોટ અનુમાન બંધાય છે કે ઉપરોક્ત પતિવ્રતાના ધર્મની બાબતમાં જ ભંગ થાય તેવું દુષ્કર્મ થયું હોવું જોઈએ.

શ્રીજીમહારાજે વચનામૃતમાં ઘણે ઠેકાણે અહં-મમત્વ ટાળવા સંબંધી ઉપદેશ આપ્યો છે, પરંતુ ક્યાંય આવા તર્ક – “ચોરાશી લાખ જાતમાં જે પોતાની મા, બેન, દીકરી અને સ્ત્રી છે તે એકે પતિવ્રતાનો ધર્મ પાળતી નથી” – દ્વારા માર્ગદર્શન આપ્યું નથી. જેમ કે, વચનામૃત ગઢડા પ્રથમ ૮, ૨૧; ગઢડા અંત્ય ૧૯માં પણ અહં-મમતા મૂકવાની વાત કરી છે, પણ ક્યાંય પતિવ્રતાના ધર્મ કોઈ પાળતા નથી એવી યુક્તિ દ્વારા ઉપદેશ આપ્યો નથી. અહીં શ્રીજીમહારાજ આ વિચાર આપી રહ્યા છે, કારણ કે વાલા ધ્રુવ પોતાના સંબંધી મહિલાના જીવનમાં આવેલા પતિવ્રતાના ધર્મભંગ સંબંધી સમસ્યાથી પીડાઈ રહ્યા છે.

SELECTION
TYPE * History * Mahima * Nirupan * Prasang * Summary * Akhyan VAKTA * Aksharbrahma Shri Gunatitanand Swami * Brahmaswarup Mahant Swami Maharaj * Brahmaswarup Pragji Bhakta * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj * Brahmaswarup Shastriji Maharaj * Brahmaswarup Yogiji Maharaj REFERENCE * Aksharamrutam * Aksharbrahma Shri Gunatitanand Swami: Part 1 * Aksharbrahma Shri Gunatitanand Swami: Part 2 * Bhagwan Swaminarayan: Part 4 * Bhagwan Swaminarayan: Part 5 * Brahmana Sange * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 1 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 2 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 3 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 4 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 5 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 6 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 7 * Brahmaswarup Pramukh Swami Maharaj: Part 8 * Brahmaswarup Shastriji Maharaj: Part 1 * Brahmaswarup Shastriji Maharaj: Part 2 * Brahmaswarup Shri Pragji Bhakta * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 1 * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 2 * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 3 * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 4 * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 5 * Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 6 * Chalo Chale Ham Akshardham * Divine Memories - Part 1 * Divine Memories - Part 2 * Divine Memories - Part 3 * Jeva Me Nirakhya Re - Part 6 * Parabhakti * Sanjivani * Satsang Saurabh: Part 1 * Swabhavvash Sansar * Swamini Vato * Yogi Gita Marma * Yogi Vani * Yogiji Maharaj’s 101 Tales of Wisdom PLACE YEAR
Go

Type: Keywords Exact phrase