॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥

ભગવાન સ્વામિનારાયણનાં

॥ વચનામૃત ॥

ગઢડા મધ્ય-૧૦: નિશ્ચયરૂપી ગર્ભના જતનનું

આખ્યાન

અગ્નિને અજીર્ણ થયું હતું

પ્રાચીનકાળમાં શ્વેતકી નામે રાજા હતો. તે રોજ યજ્ઞ અને દાનની ક્રિયામાં જ રત રહેતો. એક વાર તેણે સો વર્ષ સુધી ચાલનારા યજ્ઞનો સંકલ્પ કર્યો. પણ રાજાની અતિશય વિનંતી છતાં કોઈ બ્રાહ્મણ ઋષિઓ તેના માટે તૈયાર ન થયા. બ્રાહ્મણોએ કટાક્ષમાં કહ્યું, “રુદ્ર પાસે જા, એ જ તારો યજ્ઞ કરાવશે.” આથી રાજાએ ક્રોધિત થઈને કૈલાસ પર તપ કરી રુદ્રને પ્રસન્ન કર્યા. તેણે યજ્ઞ કરાવવા માટેનું વરદાન માંગ્યું ત્યારે રુદ્રે (શિવજીએ) શરત મૂકી કે જો રાજા ૧૨ વર્ષ સુધી અખંડ ઘીની આહુતિ દ્વારા અગ્નિદેવને તૃપ્ત કરે તો તેનો યજ્ઞનો સંકલ્પ પૂરો થાય. રાજાએ ૧૨ વર્ષ સુધી અખંડિત ઘીની ધારાથી આહુતિ આપી અગ્નિદેવને તૃપ્ત કરી દીધા. ત્યારબાદ રુદ્રની આજ્ઞાથી દુર્વાસામુનિએ શ્વેતકીનો યજ્ઞ પૂર્ણ કર્યો, પરંતુ ૧૨ વર્ષ સતત ઘીની આહુતિ ગ્રહણ કરવાથી અગ્નિદેવને અજીર્ણ થયો. આથી તેના નિવારણ માટે બ્રહ્મા પાસે ગયા ત્યારે બ્રહ્માજીએ ઉપાયરૂપે ખાંડવવન દહન કરવા કહ્યું, પરંતુ જેટલી વાર અગ્નિ પ્રગટે તેટલી વાર ત્યાંના રહેવાસીઓએ તેને બુઝાવી દીધો. આથી અગ્નિ ફરીથી ઉપાય માટે બ્રહ્મા પાસે ગયો. ત્યારે બ્રહ્માએ કહ્યું, “કૃષ્ણ અને અર્જુન તને ભવિષ્યમાં મદદ કરશે. તેનાથી તારો રોગ દૂર થશે.” એટલે જ્યારે કૃષ્ણ અને અર્જુન ખાંડવવનની નજીકમાં હતા ત્યારે અગ્નિ બ્રાહ્મણનું રૂપ લઈ પાસે આવ્યો, અને ખાંડવવનના દહનની ભિક્ષા માંગી ત્યારે અર્જુને અને શ્રીકૃષ્ણે તે પ્રમાણેની ભિક્ષા આપી અને ખાંડવવનનું દહન કર્યું.

આ આખ્યાનમાં એવી પણ વાત છે કે ખાંડન વનમાં નાગરાજા તક્ષક અને બીજા નાગોનો વાસ હતો. તક્ષક અને ઇન્દ્ર વચ્ચે મીત્રતા હતી, માટે તક્ષકની રક્ષા કરવા ઇન્દ્ર વરસાદ વરસાવીને અગ્નિ બુઝાવી દેતો. તેને કારણે અગ્નિદેવે કૃષ્ણ અને અર્જુન પાસે સહાય માગી. કૃષ્ણ અને અર્જુને ઇન્દ્ર પરાજીત કરી વરસાદ રોક્યો અને વન બળવા દીધું. તક્ષક અને તેના નાગ પ્રજા પણ કુરુક્ષેત્રમાં સુરક્ષિત હતા, તે જાણી ઇન્દ્ર દેવ કૃષ્ણ અને અર્જુન પર પ્રસન્ન થઈ વરદાન માગવા કહ્યું. અર્જુને દિવ્ય શક્તિ માગી અને કૃષ્ણે અર્જુન સાથે મીત્રતા સદાય માટે રહે તે માગ્યું.

[મહાભારત, આદિપર્વ]

Agni suffered from indigestion

There was a king named Swetki in ancient times who passed his time performing yagnas and donations. One day, he wished to perform a yagna for 100 years. No brahmin volunteered to aid Swetki to fulfill his wish. The brahmins said with sarcasm, “Go to Rudra (Shiva). He will perform the yagna.” Swetki left angrily and went to Kailas to perform austerities to please Rudra. In his boon, he asked Rudra to perform the yagna. Shivji, however, placed a condition that if he appeases Agnidev by offering of ghee continuously for 12 years, he will fulfill his wish. Swetki successfully met the condition and appeased Agnidev. Hence, Durvasa Muni completed Swetki’s yagna at the behest of Shivji.

The consumption of the ghee offering for 12 years, however, caused Agni to suffer from indigestion. To mitigate his ailment, Agni went to Brahmā. Brahmā told Agni to burn the Khāndav forest. Every time Agni attempted, the inhabitants of the forest extinguished the fire, however. Agni went to Brahmā again for a solution. Brahmā said, “Krishna and Arjun will help you in the future and resolve your indigestion.”

When Krishna and Arjun were near the Khāndav forest, Agni came to them disguised as a brahmin and begged to burn Khāndav forest. Krishna and Arjun agreed to give him and burned the Khāndav forest.

In another account, Indra rained down every time Agni tried to burn the forest, because Indra wanted to protect Takshaka, the king of the serpents, and his followers residing in the forest. Hence, Agni went to Krishna and Arjun for help. Krishna and Arjun defeated Indra when Indra tried to extinguish the fire. Takshaka relocated at Kurukshetra while the blaze consumed Khāndav forest. Indra was pleased with Krishna’s and Arjun’s valor and gave them a boon. Arjun asked for weapons and Krishna asked that his friendship with Arjun lasts forever.

[Mahābhārat, Ādiparva ]

બ્રહ્માનો મોહ નિવારણ કર્યો

ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ જ્યારે પાંચ વર્ષની ઉંમરે અઘાસુરનો વધ કર્યો ત્યારે બધાને ખૂબ જ આશ્ચર્ય થયું. બ્રહ્માજીને પણ વિસ્મય થયું. આથી તેમણે કસોટી માટે યુક્તિથી બધાં ગોપ બાળકો અને વાછરડાંઓને અન્ય સ્થળે યોગનિદ્રામાં સુવાડી અને સંતાડી દીધાં. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ બ્રહ્માજીની આ યુક્તિ જાણીને પોતે જ બધાં ગોપબાળકો અને વાછરડાંઓનું રૂપ લીધું. એક વર્ષ સુધી તેના દ્વારા વ્રજવાસીઓને સુખ આપ્યું. બ્રહ્મા ફરીથી વ્રજમાં જોવા આવ્યા ત્યારે ત્યાં જ બધાં ગોપબાળકો અને વાછરડાંઓને જોઈ આશ્ચર્ય થયું. ભગવાને તેમનું મોહનું પડળ હટાવ્યું. આથી તેમને સત્ય સમજાયું. તેમણે ભગવાનનાં ચરણોમાં પડી માફી માંગી સ્તુતિ કરી વર માંગ્યો અને બધાં ગોપબાળકો અને વાછરડાંઓને પાછા યથાસ્થાને લાવી દીધાં.

[ભાગવત: ૧૦/૧૪/૩૦]

Subdued the infatuation of Brahmā

When Bhagwān Krishna was five years old, he killed Aghāsur. Everyone, including Brahmāji, were amazed at his feat. Brahmāji decided to test Krishna by lulling all the children of the cowherds and calves of Vraj to sleep and hid them. Krishna himself took the form of the children and calves for one year and gave bliss to the people of Vraj. When Brahmāji came back to Vraj to check, he saw the children and calves and was baffled. Krishna removed Brahmā’s curtain of illusion and he realized the truth. He fell to Krishna’s feet and asked for forgiveness. He returned the children and calves.

[Bhagwat: 10/14/30]

સીતાહરણ થયું ત્યારે રઘુનાથજી રોતાં રોતાં ઘેલા

ભગવાન શ્રીરામ, લક્ષ્મણ અને સીતા સાથે વનમાં કુટિર બનાવી રહેતાં હતાં. એ સમયે મારીચને સુવર્ણમૃગ બનાવી રાવણ સીતાને ઉપાડવા આવ્યો. મૃગરૂપે રહેલા મારીચને રામે બાણ માર્યું ત્યારે તે “હે લક્ષ્મણ” તે બોલ્યો. એ સાંભળી સીતાએ વચનો મારીને લક્ષ્મણને રામની રક્ષામાં મોકલ્યા. બરાબર એ જ વખતે લાગ મળતાં રાવણ સીતાને ઉપાડી ગયો. મારીચને મારીને રામ અને લક્ષ્મણ આશ્રમમાં આવ્યા, પરંતુ અહીં સીતા દેખાયાં નહીં. આ જોઈ ભગવાન રામ સીતાના વિરહમાં ગાંડા-ઘેલા થઈ ગયા. જંગલમાં રહેલાં વૃક્ષો, લતાઓ, પશુઓ, પક્ષીઓ વગેરેને સીતાના સમાચાર પૂછવા લાગેલા, પરંતુ વાસ્તવમાં શ્રીરામ ભગવાનની એ મનુષ્યલીલા હતી.

[તુલસી રામાયણ, અરણ્યકાંડ: ૨૯]

When Sitā was abducted, Raghunāthji

When Rām Bhagwān, Lakshman, and Sitāji were living in the forest hut during Rām’s banishment, Rāvan sent Mārich in the form of a golden deer to abduct Sitāji. Rām chased Mārich in the form of the deer and shot it with an arrow. Mārich cried out, “Oh! Lakshman.” Sitāji heard the cry and thought Rām might be in trouble and convinced Lakshman to go help him. When Lakshman left, Rāvan saw the opportunity and abducted Sitāji from the hut. When Rām and Lakshman returned, Sitāji was missing. Rām Bhagwān started to wail in absence of Sitāji. He went to the trees, flowers, forest animals and birds to ask them if they had seen where Sitāji went. In reality, Rām Bhagwān was only displaying a human action.

[Tulsi Rāmāyan, Aranyakānd: 29]

કૃષ્ણાવતારમાં કાળયવનની આગળ ભાગ્યા

જ્યારે શ્રીકૃષ્ણ દ્વારિકા જવા માટે મથુરાનગરીના મુખ્ય દરવાજેથી નીકળ્યા ત્યારે કાળયવને કૃષ્ણનાં લક્ષણો ઓળખીને તેને મારી નાંખવાનો નિશ્ચય કરી લીધો, અને કૃષ્ણને પકડવા તે તેમની સામે જ દોડ્યો. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ કાળયવનને આવતો જોઈ બીજી બાજુ મુખ કરીને રણભૂમિમાંથી ભાગી ગયા ત્યારે કાળયવન તેમની પાછળ દોડવા લાગ્યો. શ્રીકૃષ્ણ તેને એક રૈવતક પર્વત પાસેની ગુફામાં લઈ ગયા અને સંતાઈ ગયા. કાળયવનનાં અશુભ કર્મો બાકી હતાં તેથી કૃષ્ણ તેને મારવાના નહોતા. ગુફામાં કાળયવને એક માણસને સૂતેલો જોઈને તેને જ કૃષ્ણ સમજીને લાત મારી. તે મુચુકુંદ રાજા હતા, તે ઊભા થઈને જોવા લાગ્યા. મુચુકુંદના પ્રભાવથી કાળયવન બળી મર્યો. કૃષ્ણ ભગવાને મુચુકુંદ રાજાને દર્શન આપી તેનું કલ્યાણ કર્યું.

[ભાગવત: ૧૦/૫૧/૬]

In the avatār of Krishna, he fled from Kālyavan

When Krishna was leaving Mathurā for Dwārikā from the main gate, Kālyavan approached to kill Krishna. He ran toward Krishna; however, Krishna fled from him without showing his face. Kālyavan ran after Krishna. Krishna ran to a cave in Raivatak mountain and hid there. Kālyavan had not committed enough sinful deeds to warrant being killed, so Krishna refrained from killing him. In the cave, Kālyavan saw a man sleeping and thought it was Krishna. He kicked the man who was King Muchukund. King Muchukund had a boon that whoever interrupts his sleep would be burnt to ashes if he gazed at them. Muchukund awoke from his sleep and angrily cast a gaze at Kālyavan and burnt him to ashes. Krishna gave Muchukund his darshan and liberated him.

[Bhagwat: 10/51/6]

રાજા પરીક્ષિતે તો ગોપીઓની વાત સાંભળી

ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ વૃંદાવનમાં શરદપૂનમની રાત્રે ગોપીઓ સાથે મહારાસ ખેલ્યો. આ રાસલીલાનું શુકદેવજીએ અદ્‌ભુત વર્ણન કર્યું. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણની એ મનુષ્ય લીલાઓનું શ્રવણ કરીને રાજા પરીક્ષિતના મનમાં મોટો સંશય થયો કે: “ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ ધર્મની સ્થાપના માટે અવતાર લીધો છે તો ધર્મથી વિપરીત પરસ્ત્રીઓનો સ્પર્શ કેમ કર્યો?” ત્યારે શુકદેવજીએ ભગવાનનો મહિમા કહેતાં જણાવ્યું, “અગ્નિ બધું ભક્ષણ કરે છે, પરંતુ પદાર્થોના દોષોથી તે લિપ્ત થતો નથી. સામર્થ્યવાન પુરુષોને શુભ કર્મો કરવામાં તેમનો કોઈ સ્વાર્થ હોતો નથી અને અશુભ કર્મો કરતાં તેમને કોઈ અનર્થ થતો નથી. જે સર્વ જીવ-પ્રાણી માત્રના એકમાત્ર ભગવાન છે, તેમના જીવનમાં પાપ-પુણ્યનો સંબંધ કઈ રીતે કહી શકાય!” આવી રીતે ભગવાનનો દિવ્ય મહિમા કહીને શુકદેવજીએ પરીક્ષિતનો સંશય ટાળી નાંખ્યો.

King Parikshit perceived a flaw in God

During one night of Sharad Punam, Krishna played the rās with the Gopis. Shukdevji narrated this incident to Parikshit in an extraordinary way. Hearing this divine action of Krishna, Parikshit formed a doubt in his mind: Krishna incarnated to establish dharma on the earth; so why did he act against dharma by associating with women he was not related to? Shukdevji, then, explained the greatness of God, “Fire consumes everything but it does not become consumed or tainted by the qualities of other objects. Those who are powerful have no selfish motives in their good deeds, nor do they suffer any detriment by their bad deeds. There is only one God of all the living being. How can one project good deeds and sinful deeds in his actions?” In this way, he explained the greatness of God and eradicated Parikshit’s doubts.

SELECTION
TYPE * ઇતિહાસ * મહિમા * નિરૂપણ * પ્રસંગ * સાર * આખ્યાન VAKTA * અક્ષરબ્રહ્મ શ્રી ગુણાતીતાનંદ સ્વામી * બ્રહ્મસ્વરૂપ પ્રમુખસ્વામી મહારાજ * બ્રહ્મસ્વરૂપ પ્રાગજી ભક્ત * બ્રહ્મસ્વરૂપ મહંત સ્વામી મહારાજ * બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ * બ્રહ્મસ્વરૂપ શાસ્ત્રીજી મહારાજ REFERENCE * અક્ષરબ્રહ્મ શ્રી ગુણાતીતાનંદ સ્વામી: ભાગ ૧ * અક્ષરબ્રહ્મ શ્રી ગુણાતીતાનંદ સ્વામી: ભાગ ૨ * અક્ષરામૃતમ્ * ચલો ચલેં હમ અક્ષરધામ * જેવા મેં નિરખ્યા રે - ભાગ ૧ * જેવા મેં નિરખ્યા રે - ભાગ ૨ * જેવા મેં નિરખ્યા રે - ભાગ ૩ * જેવા મેં નિરખ્યા રે - ભાગ ૬ * પરાભક્તિ * બ્રહ્મના સંગે * બ્રહ્મસ્વરૂપ પ્રમુખસ્વામી મહારાજ: ભાગ ૧ * બ્રહ્મસ્વરૂપ પ્રમુખસ્વામી મહારાજ: ભાગ ૨ * બ્રહ્મસ્વરૂપ પ્રમુખસ્વામી મહારાજ: ભાગ ૩ * બ્રહ્મસ્વરૂપ પ્રમુખસ્વામી મહારાજ: ભાગ ૪ * બ્રહ્મસ્વરૂપ પ્રમુખસ્વામી મહારાજ: ભાગ ૫ * બ્રહ્મસ્વરૂપ પ્રમુખસ્વામી મહારાજ: ભાગ ૬ * બ્રહ્મસ્વરૂપ પ્રમુખસ્વામી મહારાજ: ભાગ ૭ * બ્રહ્મસ્વરૂપ પ્રમુખસ્વામી મહારાજ: ભાગ ૮ * બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ભાગ ૧ * બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ભાગ ૨ * બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ભાગ ૩ * બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ભાગ ૪ * બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ભાગ ૫ * બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ભાગ ૬ * બ્રહ્મસ્વરૂપ શાસ્ત્રીજી મહારાજ: ભાગ ૧ * બ્રહ્મસ્વરૂપ શાસ્ત્રીજી મહારાજ: ભાગ ૨ * બ્રહ્મસ્વરૂપ શ્રી પ્રાગજી ભક્ત * ભગવાન સ્વામિનારાયણ: ભાગ ૪ * ભગવાન સ્વામિનારાયણ: ભાગ ૫ * યોગીગીતા મર્મ * યોગીજી મહારાજની બોધ કથાઓ * યોગીવાણી * સંજીવની * સત્સંગ સૌરભ: ભાગ ૧ * સ્વભાવવશ સંસાર * સ્વામીની વાતો PLACE YEAR
Go

Type: Keywords Exact phrase