॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥

ભગવાન સ્વામિનારાયણનાં

॥ વચનામૃત ॥

ગઢડા મધ્ય-૫૮: સંપ્રદાયની પુષ્ટિનું

નિરૂપણ

શ્રીજીમહારાજના પૃથ્વી ઉપરના પ્રાગટ્યના છ હેતુ

એક દિવસ સ્વામીશ્રી જૂનાગઢમાં જૂની ધર્મશાળામાં પીલપાયે આસન નખાવીને બિરાજ્યા હતા. સ્વામીશ્રી સન્મુખ બ્રહ્મચારી, સાધુ તથા ગૃહસ્થ હરિભક્તો, પાર્ષદો વગેરેની સભા ભરાઈને બેઠી હતી. તે વખતે માધવચરણદાસ પાસે સ્વામીશ્રી ગ. મ. ૫૮મું વચનામૃત વંચાવતા હતા. તેમાં “જે હેતુ માટે પોતાના ઇષ્ટદેવનો જન્મ થયો હોય” એ શબ્દો આવ્યા, ત્યારે કેશવજીવનદાસજીએ સ્વામીશ્રીને પૂછ્યું, “સ્વામી! આ જે હેતુ કહ્યો તે કયો સમજવો?”

ત્યારે સ્વામીશ્રીએ કહ્યું:

“શ્રીજીમહારાજ છ હેતુ સિદ્ધ કરવા આ પૃથ્વી ઉપર પોતાનું અક્ષરબ્રહ્મધામ, ચૈતન્યમૂર્તિ પાર્ષદો તથા સમગ્ર ઐશ્વર્ય લઈને પધાર્યા છે. તે છ હેતુની વાત મહારાજે ગોપાળાનંદ સ્વામીને કારિયાણીમાં કહી હતી તે તમોને કહીએ:

“પહેલો હેતુ તો એ છે કે સ્વયં પુરુષોત્તમ ભગવાન સર્વ અવતારના અવતારી છે, સર્વોપરી છે અને સદા દિવ્ય સાકાર મૂર્તિમાન થકા પોતાના અક્ષરધામને વિષે અનંત મુક્તો સહિત વિરાજમાન છે. તેમના સ્વરૂપની શુદ્ધ ઉપાસના આ લોકમાં પ્રવર્તાવવી.

“બીજો હેતુ એ છે કે બ્રહ્માંડ બ્રહ્માંડ પ્રત્યે ચાર નિર્ગુણ અને છ સગુણ એવી દસ દસ મૂર્તિઓ રહી છે તથા ઈશ્વરકોટી, પ્રધાનકોટી, મૂળ પુરુષકોટી તેમજ તેમના જે જે ભક્તો તે સર્વેને પોતાના સ્વરૂપનું શુદ્ધ જ્ઞાન આપીને તેમને અક્ષરધામને પમાડવા.

“ત્રીજો હેતુ એ છે જે ધર્મ, જ્ઞાન, વૈરાગ્ય અને માહાત્મ્ય જ્ઞાને સહિત પોતાના સ્વરૂપની અનન્ય ભક્તિ - એ ચારે ગુણસંપન્ન એવો જે એકાંતિક ધર્મ તેનું આ પૃથ્વી ઉપર રૂડી રીતે સ્થાપન કરવું.

“ચોથો હેતુ એ છે જે અક્ષરધામના અધિપતિ અક્ષરધામમાંથી પોતાના સમગ્ર ઐશ્વર્ય સહિત આ લોકમાં ભક્તિ-ધર્મને ઘેર મનુષ્યરૂપે અવતરીને પોતાના ભક્તોને પોતાની મૂર્તિનું સેવન, પૂજન અને દર્શનાદિકનું સુખ આપવું.

“પાંચમો હેતુ એ છે કે અનંત કાળથી યોગભ્રષ્ટ રહી વારંવાર પ્રગટ ભગવાનને પામવા સારુ નવલખો પર્વત તથા પુલહાશ્રમ વગેરે તીર્થોમાં રહી ઉગ્ર તપ કરતા યોગીઓને, પોતાના સ્વરૂપનું સાક્ષાત્ જ્ઞાન આપી તેમને દિવ્ય ગતિ પમાડવી.

“હવે છેલ્લો અને છઠ્ઠો હેતુ જે મહારાજે કહ્યો તે કહીએ જે, પોતાના સંબંધથી તથા પોતાના એકાંતિક ભક્તોના સંબંધથી સંસ્કાર પામેલા અનંત યોગભ્રષ્ટ જીવો આ પૃથ્વી ઉપર જન્મ ધારણ કરે, તેમના આત્યંતિક કલ્યાણ સારુ પરમ એકાંતિક ધર્મ ધારણ કરનાર, મોક્ષના દ્વારરૂપ એવા સાધુ પૃથ્વી ઉપર સદા પ્રગટ રહે તથા મંદિરો કરી તેમાં દેવ પધરાવવા.”

એટલું કહી સ્વામીશ્રીએ કહ્યું, “આ પ્રમાણે શ્રીજીમહારાજે ગોપાળાનંદ સ્વામી આગળ વાત કરી હતી અને મહારાજે તેમને કહ્યું હતું કે, ‘આ વાત તમે સત્સંગમાં પ્રવર્તાવજો.’”

[અક્ષરબ્રહ્મ શ્રી ગુણાતીતાનંદ સ્વામી: ભાગ ૧/૨૮૪]

The Six Purposes Shriji Mahārāj Manifested on the Earth

One day, Gunātitānand Swami was seated in the old assembly hall in Junāgadh. Brahmachāris, sadhus, householders, and pārshads were seated in the assembly. Swami had Mādhavcharandās read Vachanāmrut Gadhadā II-58, where the words “The purpose for which the Ishtadev of the sampradāy manifested on earth...” were encountered. Keshavjivandāsji asked Swami, “Swami, what purpose is that which is mentioned here?”

Swami said, “Shriji Mahārāj himself manifested on this earth, along with his Akshardhām and divine pārshads and his full powers, to fulfill six purposes. Mahārāj revealed these six purposes to Gopālānand Swāmi in Kāriyāni, which I will share with you.

“The first purpose was to propagate his pure upāsanā: that he himself is Purushottam Bhagwān, supreme and the cause of all avatārs, and he eternally possesses a definite divine form and resides in Akshardhām along with his countless aksharmuktas.

“The second purpose is to give the pure knowledge of his form to the four nirgun murtis and six sagun murtis (totaling 10 murtis in each brahmānd), the countless ishwars, pradhāns, and Mul-Purushes and their respective devotees so that they can attain Akshardhām.

“The third purpose is to establish ekāntik dharma, comprised of dharma, gnān, vairāgya, and bhakti coupled with the knowledge of God’s greatness.

“The fourth purpose for being born in the home of Dharmadev and Bhaktidevi, along with all his powers, is to give the bliss of his own murti to his devotees in the form of darshan, pujan, serving him, etc.

“The fifth purpose is to redeem the rishis who had been performing penance for a long time on the Navlakhā mountain and other holy places only to reach God yet failing to reach him, by giving them the knowledge of his own form.

“The sixth and last purpose revealed by Mahārāj is to grant ātyantik liberation to the countless jivas who gained pure sanskārs by associating with Mahārāj in some way. To fulfill that purpose, Mahārāj left a succession of Gunātit Sādhus who uphold the ekāntik dharma and keep the gateway of liberation open to all jivas.”

Having said that, Swami said, “Mahārāj revealed these six purposes to Gopālānand Swāmi and Mahārāj told him to spread this in Satsang.”

[Aksharbrahma Shri Gunātitānand Swāmi: Part 1/284]