॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥
ભગવાન સ્વામિનારાયણનાં
॥ વચનામૃત ॥
ગઢડા મધ્ય-૪૧: માનરૂપી હાડકાનું
નિરૂપણ
તા. ૬/૪/૧૯૫૯, ડાંગરા. સવારે નિત્યકર્મથી પરવારી, વચનામૃત ગઢડા મધ્ય ૪૧, ૪૪ વિસ્તારથી સચોટ સમજાવતાં યોગીજી મહારાજ કહે, “ભાવનગરવાળા ભક્તરાજ કુબેરભાઈ કહેતા કે આપણે મંદિરમાં જઈએ ત્યારે ઠાકોરજી કાંઈ એમ કહે છે, ‘આવો, ભાઈ! પધારો.’ તો પણ દેવબુદ્ધિ રહે છે. તેમ સાધુ બોલાવે નહીં તો પણ દેવ જેવા તો જાણો. સત્પુરુષ બોલાવે નહીં તો અભાવ ન આવે, પણ શંકા તો પડે. પણ શંકા ન કરવી અને દિવ્યભાવ રાખવો. હજુ ધખતા-વઢતા નથી એટલું સારું છે; પણ ધખે-વઢે તો પણ દિવ્યભાવ રહે, તો માન નીકળી જાય. નાનાને ઠેબે મારે અને મોટાનું રાખે, તે પણ મનુષ્યભાવ છે.
“તપસ્વી એવા હોય કે લાકડાની ખીલી પણ ન રાખે, પણ અવગુણ લે તો થઈ રહ્યું. ત્યાગ શું કામનો? માટે સ્વામી કહેતા, ‘ભલે તપ ન થાય, પણ અભાવ ન લેવો.’ કોઈ ઓછું-વધતું ખાય, પણ અભાવ તો લેવો જ નહીં. આ તો પાંચ-પાંચ નકોરડા ઉપવાસ કાઢે, ઠપકારે, પાણી પણ ન પીએ. અહોહો! ફુલાય, ‘શું તપ કરું છું!’ તો શું પાક્યું? માટે ભલે કોઈ ત્રણ વાર ઝાપટે, પણ કોઈ વઢે-ધખે તો પણ દિવ્યભાવ રહે તો માન ગયું કહેવાય. મહારાજે એવા ભક્તને નિર્માની કહ્યો છે.
“માન એક અને લેનાર ઝાઝા. કોને આપીએ અને કોને ન આપીએ. ‘મારી બુદ્ધિ સવા શેર,’ તો સામાની પોણો શેર થઈ; પછી કોણ કોને નમે? એટલે સુખ ન આવે.
“આમ તો નિર્માનીપણું બધા બોલે છે, પણ ટાણું આવે ત્યારે ખબર પડે. એટલા માટે મહારાજ સમાગમ કરવાનું કહે છે. ભેગા રહે અને દિવ્યભાવ રહે અને અભાવ ન આવે એ સમાગમ.”
[બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ૨/૫૫૭]
April 6, 1959, Dāngarā. After completing his morning routine, Yogiji Mahārāj lucidly explained Vachanāmruts Gadhadā II-41 and Gadhadā II-44 in detail by saying, “The eminent devotee Kuberbhāi of Bhāvnagar would say that when we go to the mandir, does Thākorji welcome us to the mandir? Despite this, we maintain divinity in Thākorji. In the same way, if a sādhu ignores us, at least consider him to be like a deity! If the Satpurush does not call us, we may not perceive faults in the Sant; however, a doubt still crosses one’s mind. However, one should not doubt and maintain divinity by thinking: It is a good thing that [the Sant] does not rebuke us. But if he did rebuke us and we maintain divinity, then ego can be eradicated. Disregarding those of a lower status and looking after those with a higher status amounts to manushyabhāv.
“One may be so detached that he would not keep a wooden peg in his possession; yet, if he finds faults in others, then his renunciation is in vain. Of what use is that renunciation? Therefore, [Gunātitānand] Swāmi used to say, ‘It is acceptable if you can’t perform austerities, but one should not find faults.’ However much others eat, never perceive faults. One may fast for five consecutive days without water, but their ego would inflate by thinking, ‘Oh, see how much penance I am performing.’ What is the point of that? So what if someone eats heavily three times a day, but if they maintain divinity in others even if rebuked, then ego is said to be eradicated. Mahārāj calls such a devotee free of ego.
“Ego has many ‘customers’. Who can we give it to and who not? If one thinks: ‘My intellect is 1.25 shers’, that means he thinks someone else’s intellect is 0.75 shers. Who would bow to whom (if everyone thinks they are more intelligent than others)? No one would be happy.
“Normally, everyone talks about humility. However, one’s humility is tested when the time comes. Therefore, Mahārāj advises all to associate [with Satsang]. True association is defined as maintaining divinity in one another and not finding faults in others while staying together.”
[Brahmaswarup Yogiji Mahārāj: 2/557]