॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥
ભગવાન સ્વામિનારાયણનાં
॥ વચનામૃત ॥
ગઢડા પ્રથમ-૭૪: સમજણ આપત્કાળે કળાય છે
પ્રસંગ
૨૫ જાન્યુઆરી, ૧૯૭૪. વહેલી પ્રભાતે પ્રમુખસ્વામી મહારાજની પ્રથમ વિદેશયાત્રા મુંબઈથી પ્રારંભાતી હતી. બરાબર ૧૦:૧૫ વાગ્યે એરઇન્ડિયાનું ‘ગૌરીશંકર’ મહાકાય વિમાન ઊપડ્યું ને જોતજોતામાં અંતરીક્ષમાં અદૃશ્ય થયું. નૈરોબી ઊતર્યું. આફ્રિકાના સેંકડો ભક્તો એરપોર્ટ પર ફૂલહાર લઈને આવ્યા હતા. પરંતુ જાહેરાત થઈ, “પ્રમુખસ્વામીએ ભારત પાછા જવાનું છે. અન્ય ઊતરી શકે છે.” આ સાંભળી સ્વામીશ્રીના અંતરમાં લેશમાત્ર ઝાંખપ આવી નહીં. ફક્ત એટલું જ બોલ્યા, “ભગવાનની જેવી મરજી.” પણ સ્વામીશ્રીને મૂકીને બીજા કેવી રીતે ઊતરી શકે! થોડી વારમાં બીજી જાહેરાત થઈ, “પ્રમુખસ્વામી એન્ડ પાર્ટી – બધાએ આ જ વિમાનમાં પરત જવાનું છે.” સ્વામીશ્રીએ હસતાં હસતાં કહ્યું, “મહારાજની ઇચ્છા એવી જ છે.” બધા સંતો સ્તબ્ધ થઈ ગયા. સૌ હતાશ ચહેરે સૂનમૂન બેસી ગયા. ફક્ત સ્વામીશ્રી સ્થિર હતા. પ્લેનમાં કોઠારી સ્વામી (ભક્તિપ્રિય સ્વામી) જે વિચરણનો અહેવાલ લખતા હતા તેમણે પોતાની ડાયરી સ્વામીશ્રીને આપી. સ્વામીશ્રીએ તેમાં લખ્યું, “મહારાજ, બાપાની મરજી હોય તેમ થાય. માટે રાજી રહેવું. કોઈ પ્રકારનું દુઃખ માનવું નહીં. અક્ષરરૂપ થઈને મહારાજની ભક્તિ કરવી એટલે કોઈ દુઃખ ન થાય.”
બીજે દિવસે સવારની કથામાં આ વચનામૃત ગઢડા પ્રથમ ૭૪નું નિરૂપણ કરીને સૌને સમજણની દૃઢતા કરાવતાં કહે, “કર્તા ને હર્તા બેઉ સમજવું. કર્તા સમજાય, હર્તા ન સમજાય... આવું થાય ત્યારે કહે છે એ કેમ કર્યું? એવું શું કરવા કર્યું? એમ થઈ જાય... એમની ઇચ્છા હોય તેમ થઈ જાય પછી આપણને દુઃખ શાનું? પછી આપણને આનંદ થવો જોઈએ બધી વાતે... જે થવાનું તે સારું જ થવાનું... ગમે તેમ થાય તોય આપણે સારું જ છે. મહારાજનું કર્તવ્ય સમજીને રાજી જ રહેવાનું... ત્યાં ઘૂસ્યા પછી ઉપાધિ થવાની હોય એના કરતાં હારા હમા (સારા સમા) આવી ગયા એ શું ખોટું થયું. એના કરતાં હાજા હમા (સાજા સમા) આવીને બેઠા છે, આનંદ છે લો, ઘડી બે ઘડી કોઈને કહેવું હશે તો કહી દેશે. આપણું શું લઈ જવાના છે?.. માટે આપણે તો બેફિકર જ રહેવું. આનંદ માણવો... અમથું તો સૌ જ્ઞાનની વાત કરી જાય પણ જ્યારે રેલો (પગ) નીચે આવે ત્યારે ખબર પડે.” આમ સ્વામીશ્રીએ સૌને આ વચનામૃતના નિરૂપણ દ્વારા સૌને કર્તાપણાની સમજણ દૃઢાવી આનંદમાં તરબતર કરી દીધા અને પાછા ફર્યાનું દુઃખ સાવ વિસરાવી દીધું.
[પરાભક્તિ: ૯૦]
On January 25, 1974, Pramukh Swāmi Mahārāj embarked on his first trip abroad in the morning from Mumbai. At exactly 10:15am, the Air India airplane “Gauri-Shankar” took off and disappeared in the sky. The airplane landed in Nairobi where many devotees gathered to receive Swāmishri with garlands. Swāmishri and the accompanying sadhus had not even deboarded when an announcement was made: “Pramukh Swāmi will return back to India. The rest can deboard.” Hearing the announcement, Swāmishri’s facial expression did not change one bit. He simply said, “If that is Bhagwān’s will.” However, how can the other sadhus get off the plane without Swāmishri?
A few minutes later, another announcement was made: “Pramukh Swāmi and his party should all return to India.” Laughingly Swāmishri said, “This is Mahārāj’s wish.” All the other sadhus were astonished. Disappointed, they all sat back in their seats and became silent. Only Swāmishri was equipoised. Kothāri Swāmi (Bhaktipriya Swāmi), tasked with keeping the journal of the trip, asked Swāmishri to write something in his diary. Swāmishri wrote: “Whatever happens is according to Mahārāj’s and Bapa’s (Yogi Bapa’s) wish. Therefore, remain joyful. Never feel sorrowful. Offer bhakti to Mahārāj believing one’s self as Akshar – this way, no misery will be experienced.”
After returning to Mumbai, in the morning of the next day, Swāmishri explained Gadhadā I-74: “We should believe [Mahārāj] is kartā and hartā. We believe him to be kartā (creative powers or power of giving) but have difficulty accepting his power of hartā (destructive powers or power of taking away). When incidents like this arise, we question why he did that. Why did he do it? But when everything happens according to his will, why should we experience grief? We should feel delight in every way. Whatever happens is for our own benefit… no matter what happens (even if it seems contrary to us). We should understand it is Mahārāj’s will and be glad… Perhaps after entering Nairobi, we were going to be hassled. Rather, it is better we came back alive and well. We are back alive and well and we are happy! If they [Nairobi officials] have to say something, they’ll say it; but what can they take from us? We should remain worry-free and experience bliss… Others may talk big about their knowledge but when incidents like this happen, we realize their actual state.”
In explaining this Vachanāmrut, Swāmishri solidified everyone’s understand of Bhagwān’s will. Everyone became elated with the bliss of listening to Swāmishri and forgot the turmoil they experience for having to return from Nairobi.
[Parabhakti: 90]