॥ શ્રી સ્વામિનારાયણો વિજયતે ॥

॥ સત્સંગદીક્ષા ॥

161

जनसंबोधनं कुर्याद् यथाकार्यगुणादिकम्।

संवर्धयेत् तदुत्साहं यथाशक्ति सुकर्मसु॥१६१॥

જનસંબોધનં કુર્યાદ્ યથાકાર્યગુણાદિકમ્।

સંવર્ધયેત્ તદુત્સાહં યથાશક્તિ સુકર્મસુ॥૧૬૧॥

Jana-sambodhanam kuryād yathā-kārya-guṇādikam ।

Samvardhayet tad-utsāham yathā-shakti su-karmasu ॥161॥

વ્યક્તિના ગુણ તથા કાર્ય આદિને અનુસારે તેનું સંબોધન કરવું. યથાશક્તિ તેને સારાં કાર્યોમાં પ્રોત્સાહન આપવું. (૧૬૧)

Vyaktinā guṇ tathā kārya ādine anusāre tenu sambodhan karavu. Yathāshakti tene sārā kāryomā protsāhan āpavu. (161)

One should address each individual according to their virtues, achievements and other merits. One should encourage them in noble works according to their abilities. (161)

व्यक्ति के गुण एवं कार्य आदि के अनुसार उसे संबोधित करें। यथाशक्ति उसे शुभ कार्यों में प्रोत्साहित करें। (१६१)

प्रत्येक व्यक्तीचे गुण तथा कार्यानुसार त्यांना संबोधीत करावे. यथाशक्ती त्यांना चांगल्या कार्यात प्रोत्साहन द्यावे. (161)

ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਗੁਣ ਅਤੇ ਕੰਮ ਆਦਿ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰੋ। ਸਮਰੱਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ੁੱਭ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੋ। (161)

loop
162

सत्यां वदेद् हितां चैव वदेद् वाणीं प्रियां तथा।

मिथ्याऽऽरोप्योऽपवादो न कस्मिंश्चित् कर्हिचिज्जने॥१६२॥

સત્યાં વદેદ્ હિતાં ચૈવ વદેદ્ વાણીં પ્રિયાં તથા।

મિથ્યાઽઽરોપ્યોઽપવાદો ન કસ્મિંશ્ચિત્ કર્હિચિજ્જને॥૧૬૨॥

Satyām vaded hitām chaiva vaded vāṇīm priyām tathā ।

Mithyā’ropyo’pavādo na kasminsh-chit karhichij-jane ॥162॥

સત્ય, હિત અને પ્રિય વાણી બોલવી. કોઈ મનુષ્યની ઉપર ક્યારેય મિથ્યા અપવાદનું આરોપણ ન કરવું. (૧૬૨)

Satya, hit ane priya vāṇī bolavī. Koī manuṣhyanī upar kyārey mithyā apavādnu āropaṇ na karavu. (162)

One should speak words which are true, beneficial and loving. One should never falsely accuse any individual. (162)

सत्य, हितकारी एवं प्रिय वाणी बोलें। किसी मनुष्य पर मिथ्या अपवाद का आरोपण कदापि न करें। (१६२)

सत्य, हित आणि प्रिय वाणी बोलावी. कोणत्याही मनुष्यावर कधीही खोटे आरोप लावू नये. (162)

ਸੱਚੀ, ਹਿੱਤਕਾਰੀ ਅਤੇ ਮਿੱਠੀ ਬੋਲੀ ਬੋਲੋ। ਕਿਸੇ ਮਨੁੱਖ ’ਤੇ ਝੂਠੇ ਦੋਸ਼-ਤੁਹਮਤ ਕਦੇ ਨਾ ਲਾਓ। (162)

loop
163

न वदेत् कुत्सितां वाचम् अपशब्दकलङ्किताम्।

श्रोतृदुःखकरीं निन्द्यां कठोरां द्वेषगर्भिणीम्॥१६३॥

ન વદેત્ કુત્સિતાં વાચમ્ અપશબ્દકલઙ્કિતામ્।

શ્રોતૃદુઃખકરીં નિન્દ્યાં કઠોરાં દ્વેષગર્ભિણીમ્॥૧૬૩॥

Na vadet kutsitām vācham apa-shabda-kalankitām ।

Shrotṛu-dukha-karīm nindyām kaṭhorām dveṣha-garbhiṇīm ॥163॥

અપશબ્દોથી યુક્ત, સાંભળનારને દુઃખ કરે તેવી, નિંદ્ય, કઠોર અને દ્વેષ ભરેલી કુત્સિત વાણી ન બોલવી. (૧૬૩)

Apshabdothī yukta, sāmbhaḷnārne dukh kare tevī, nindya, kaṭhor ane dveṣh bharelī kutsit vāṇī na bolavī. (163)

One should never utter unpleasant speech that is offensive, hurts its listener and is defamatory, harsh or hateful. (163)

अपशब्दों से युक्त, सुननेवाले को दुःखदायक, निंदनीय, कठोर एवं द्वेषपूर्ण कुत्सित वाणी न बोलें। (१६३)

ऐकणाऱ्याला पीडा देणारी, अपशब्दयुक्त, निंद्य, कठोर, द्वेषयुक्त अशी कुत्सित वाणी बोलू नये. (163)

ਮਾੜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ, ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਪੀੜਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ, ਨਿੰਦਾ-ਯੋਗ, ਕਠੋਰ ਅਤੇ ਦਵੈਸ਼ ਭਰੀ ਘਟੀਆ ਬੋਲੀ ਨਾ ਬੋਲੋ। (163)

loop
164

असत्यं न वदेत् क्वापि वदेत् सत्यं हिताऽऽवहम्।

सत्यमपि वदेन्नैव यत् स्यादन्याऽहिताऽऽवहम्॥१६४॥

અસત્યં ન વદેત્ ક્વાપિ વદેત્ સત્યં હિતાઽઽવહમ્।

સત્યમપિ વદેન્નૈવ યત્ સ્યાદન્યાઽહિતાઽઽવહમ્॥૧૬૪॥

Asatyam na vadet kvāpi vadet satyam hitā’vaham ।

Satyam api vaden-naiva yat syād anyā’hitā’vaham ॥164॥

અસત્ય ક્યારેય ન બોલવું. હિત કરે તેવું સત્ય બોલવું. અન્યનું અહિત કરે તેવું સત્ય પણ ન બોલવું. (૧૬૪)

Asatya kyārey na bolavu. Hit kare tevu satya bolavu. Anyanu ahit kare tevu satya paṇ na bolavu. (164)

One should never speak untruth. One should express truth that is beneficial, but not utter even truth that may harm others. (164)

कदापि असत्य न बोलें। हितकारी सत्य बोलें। अन्य का अहित हो, ऐसा सत्य भी न बोलें। (१६४)

असत्य कधीही बोलू नये, हितकारी असे सत्य बोलावे. दुसऱ्यांचे अहित करणारे सत्य पण बोलू नये. (164)

ਕਦੇ ਝੂਠ ਨਾ ਬੋਲੋ। ਹਿੱਤਕਾਰੀ ਸੱਚ ਬੋਲੋ। ਹੋਰਨਾਂ ਦਾ ਅਹਿੱਤ ਹੋਵੇ, ਅਜਿਹਾ ਸੱਚ ਵੀ ਨਾ ਬੋਲੋ। (164)

loop
165

अन्याऽवगुणदोषादिवार्तां कदाऽपि नोच्चरेत्।

तथाकृते त्वशान्तिः स्याद् अप्रीतिश्च हरेर्गुरोः॥१६५॥

અન્યાઽવગુણદોષાદિવાર્તાં કદાઽપિ નોચ્ચરેત્।

તથાકૃતે ત્વશાન્તિઃ સ્યાદ્ અપ્રીતિશ્ચ હરેર્ગુરોઃ॥૧૬૫॥

Anyā’vaguṇa-doṣhādi-vārtām kadā’pi nochcharet ।

Tathā kṛute tvashāntih syād aprītish-cha Harer guroho ॥165॥

ક્યારેય કોઈના અવગુણ કે દોષની વાત ન કરવી. એમ કરવાથી અશાંતિ થાય અને ભગવાન તથા ગુરુનો કુરાજીપો થાય. (૧૬૫)

Kyārey koīnā avaguṇ ke doṣhnī vāt na karavī. Em karavāthī ashānti thāy ane Bhagwān tathā guruno kurājīpo thāy. (165)

One should never speak of another’s drawbacks or flaws. Doing so causes unrest and results in the displeasure of Bhagwan and the guru. (165)

किसी के अवगुण या दोषों की बात कभी न करें। इससे अशांति होती है तथा भगवान और गुरु की अप्रसन्नता होती है। (१६५)

कधीही कोणाचे अवगुण किंवा दोषाची चर्चा करू नये. असे केल्याने अशांती होते तथा भगवंत व गुरू अप्रसन्न होतात. (165)

ਕਿਸੇ ਦੇ ਔਗੁਣ ਜਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਦੇ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਅਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। (165)

loop
166

अत्यन्ताऽऽवश्यके नूनं परिशुद्धेन भावतः।

सत्यप्रोक्तौ न दोषः स्याद् अधिकारवतां पुरः॥१६६॥

અત્યન્તાઽઽવશ્યકે નૂનં પરિશુદ્ધેન ભાવતઃ।

સત્યપ્રોક્તૌ ન દોષઃ સ્યાદ્ અધિકારવતાં પુરઃ॥૧૬૬॥

Atyantā’vashyake nūnam pari-shuddhena bhāvataha ।

Satya-proktau na doṣhah syād adhikāra-vatām puraha ॥166॥

અત્યંત આવશ્યક હોય તો પરિશુદ્ધ ભાવનાથી અધિકૃત વ્યક્તિને સત્ય કહેવામાં દોષ નથી. (૧૬૬)

Atyant āvashyak hoy to parishuddha bhāvanāthī adhikṛut vyaktine satya kahevāmā doṣh nathī. (166)

If extremely necessary, it is acceptable to convey the truth with pure intent to an authorized person. (166)

अत्यंत आवश्यकता होने पर अधिकृत व्यक्ति को परिशुद्ध भावना से सत्य कहने में दोष नहीं है। (१६६)

अत्यंत आवश्यक असल्यास परमशुद्ध भावनेने, अधिकृत व्यक्तीला सत्य सांगण्यास दोष नाही. (166)

ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋੜ ਹੋਣ ’ਤੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨਿਰੋਲ ਸ਼ੁੱਧ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਸੱਚ ਆਖਣ ਵਿਚ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। (166)

loop
167

आचारो वा विचारो वा तादृक् कार्यो न कर्हिचित्।

अन्येषाम् अहितं दुःखं येन स्यात् क्लेशवर्धनम्॥१६७॥

આચારો વા વિચારો વા તાદૃક્ કાર્યો ન કર્હિચિત્।

અન્યેષામ્ અહિતં દુઃખં યેન સ્યાત્ ક્લેશવર્ધનમ્॥૧૬૭॥

Āchāro vā vichāro vā tādṛuk kāryo na karhichit ।

Anyeṣhām ahitam dukham yena syāt klesha-vardhanam ॥167॥

જેણે કરીને અન્યનું અહિત થાય, તેને દુઃખ થાય કે ક્લેશ વધે તેવા આચાર કે વિચાર ક્યારેય ન કરવા. (૧૬૭)

Jeṇe karīne anyanu ahit thāy, tene dukh thāy ke klesh vadhe tevā āchār ke vichār kyārey na karavā. (167)

One should never act or think in a way that is hurtful or damaging to others or that increases conflict. (167)

जिनसे अन्य का अहित हो, उसे दुःख हो, या कलह बढ़े, ऐसा आचरण या विचार कदापि न करें। (१६७)

जेणे करून दुसऱ्यांचे अहित होईल, दुःख होईल किंवा क्लेश वाढेल, तसे आचार किंवा विचार कधीही करू नये. (167)

ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਦਾ ਅਹਿੱਤ ਹੋਵੇ, ਉਸਨੂੰ ਦੁੱਖ ਪੁੱਜੇ ਜਾਂ ਕਲੇਸ਼ ਵਧੇ, ਅਜਿਹਾ ਵਿਵਹਾਰ ਜਾਂ ਵਿਚਾਰ ਕਦੇ ਨਾ ਕਰੋ। (167)

loop
168

सुहृद्भावेन भक्तानां शुभगुणगणान् स्मरेत्।

न ग्राह्योऽवगुणस्तेषां द्रोहः कार्यो न सर्वथा॥१६८॥

સુહૃદ્ભાવેન ભક્તાનાં શુભગુણગણાન્ સ્મરેત્।

ન ગ્રાહ્યોઽવગુણસ્તેષાં દ્રોહઃ કાર્યો ન સર્વથા॥૧૬૮॥

Suhṛud-bhāvena bhaktānām shubha-guṇa-gaṇān smaret ।

Na grāhyo’vaguṇas-teṣhām drohah kāryo na sarvathā ॥168॥

સુહૃદયભાવ રાખી ભક્તોના શુભ ગુણોને સંભારવા. તેમનો અવગુણ ન લેવો અને કોઈ રીતે દ્રોહ ન કરવો. (૧૬૮)

Suhṛudaybhāv rākhī bhaktonā shubh guṇone sambhāravā. Temano avaguṇ na levo ane koī rīte droh na karavo. (168)

With suhradaybhāv, recollect the virtues of devotees. One should never view their flaws or offend them in any way. (168)

सुहृदयभाव रखकर भक्तों के शुभ गुणों का स्मरण करें। उनका अवगुण न देखें और न ही किसी भी प्रकार से उनका द्रोह करें। (१६८)

सुहृद्‌भाव (सौहार्द) ठेवून भक्तांच्या शुभ गुणांचे स्मरण करावे, त्यांचे अवगुण घेऊ नये आणि कोणत्याही प्रकाराने द्रोह करू नये. (168)

ਸੁਹਿਰਦ-ਭਾਵ ਰੱਖ ਕੇ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁੱਭ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਕਰੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਔਗੁਣ ਨਾ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦ੍ਰੋਹ ਕਰੋ (ਕਸ਼ਟ ਆਦਿ ਪੁਚਾਓ)। (168)

loop
169

सुखे नोच्छृङ्खलो भूयाद् दुःखे नोद्वेगमाप्नुयात्।

स्वामिनारायणेच्छातः सर्वं प्रवर्तते यतः॥१६९॥

સુખે નોચ્છૃઙ્ખલો ભૂયાદ્ દુઃખે નોદ્વેગમાપ્નુયાત્।

સ્વામિનારાયણેચ્છાતઃ સર્વં પ્રવર્તતે યતઃ॥૧૬૯॥

Sukhe noch-chhṛunkhalo bhūyād dukhe nodvegam āpnuyāt ।

Swāminārāyaṇechchhātah sarvam pravartate yataha ॥169॥

સુખમાં છકી ન જવું અને દુઃખમાં ઉદ્વેગ ન પામવો. કારણ કે બધું સ્વામિનારાયણ ભગવાનની ઇચ્છાથી પ્રવર્તે છે. (૧૬૯)

Sukhmā chhakī na javu ane dukhmā udveg na pāmavo. Kāraṇ ke badhu Swāminārāyaṇ Bhagwānnī ichchhāthī pravarte chhe. (169)

In happy times do not get carried away and in unhappy times do not become discouraged, since everything occurs by Swaminarayan Bhagwan’s wish. (169)

सुख में उन्माद एवं दुःख में उद्वेग से दूर रहें। क्योंकि सब कुछ स्वामिनारायण भगवान की इच्छा से होता है। (१६९)

सुखात उन्मत्त व दुःखात हताश होऊ नये. कारण सर्व स्वामिनारायण भगवंतांच्या इच्छेने घडत आहे. (169)

ਸੁਖ ਵਿਚ ਕਮਲਿਆਂ ਵਾਂਗ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਵਿਚ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਣ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ ਕਿਉਂਕਿ ਸਭ ਕੁਝ ਸ਼੍ਰੀਸੁਆਮੀਨਾਰਾਇਣ ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। (169)

loop
170

विवादः कलहो वाऽपि नैव कार्यः कदाचन।

वर्तितव्यं विवेकेन रक्ष्या शान्तिश्च सर्वदा॥१७०॥

વિવાદઃ કલહો વાઽપિ નૈવ કાર્યઃ કદાચન।

વર્તિતવ્યં વિવેકેન રક્ષ્યા શાન્તિશ્ચ સર્વદા॥૧૭૦॥

Vivādah kalaho vā’pi naiva kāryah kadāchana ।

Vartitavyam vivekena rakṣhyā shāntish-cha sarvadā ॥170॥

ક્યારેય પણ કોઈની સાથે વિવાદ કે કલહ ન જ કરવો. હંમેશાં વિવેકથી વર્તવું અને શાંતિ રાખવી. (૧૭૦)

Kyārey paṇ koīnī sāthe vivād ke kalah na ja karavo. Hammeshā vivekthī vartavu ane shānti rākhavī. (170)

One should never argue or quarrel with anyone. One should always be well-mannered and remain calm. (170)

किसी के साथ विवाद या कलह कदापि न करें। सदैव विवेकयुक्त आचरण करें तथा शांति रखें। (१७०)

कधीही कोणाशी विवाद किंवा भांडण (कलह) करूच नये. नेहमी विवेकाने वागावे आणि शांती ठेवावी. (170)

ਕਿਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹਿਸ ਜਾਂ ਕਲੇਸ਼ ਕਦੇ ਨਾ ਕਰੋ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਵੇਕ (ਸੂਝ-ਬੂਝ) ਭਰਿਆ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਰੱਖੋ। (170)

loop
SHLOKAS