Meaning: Gujarati English
અપમાનો ન કર્તવ્યો ગુરુણાં ચ વરીયસામ્ ।
લોકે પ્રતિષ્ઠિતાનાં ચ વિદુષાં શસ્ત્રધારિણામ્ ॥
अपमानो न कर्तव्यो गुरुणां च वरीयसाम् ।
लोके प्रतिष्ठितानां च विदुषां शस्त्रधारिणाम् ॥
Apamāno na kartavyo guruṇām cha varīyasām |
Loke pratiṣhṭhitānām cha viduṣhām shastradhāriṇām ||
173
અને ગુરુનું અપમાન ન કરવું તથા જે અતિશય શ્રેષ્‍ઠ મનુષ્‍ય હોય તથા જે લોકને વિષે પ્રતિષ્ઠિત મનુષ્‍ય હોય તથા જે વિદ્વાન મનુષ્‍ય હોય તથા જે શસ્ત્રધારી મનુષ્‍ય હોય તે સર્વેનું અપમાન ન કરવું. (શિક્ષાપત્રી: 35)
કાર્યં ન સહસા કિઞ્‍ચિત્કાર્યો ધર્મસ્તુ સત્વરમ્ ।
પાઠનીયાઽધીતવિદ્યા કાર્યઃ સઙ્‍ગોન્વહં સતામ્ ॥
कार्यं न सहसा किञ्चित्कार्यो धर्मस्तु सत्वरम् ।
पाठनियाऽधीतविद्या कार्यः सङ्गोन्वहं सताम् ॥
Kāryam na sahasā kinchitkāryo dharmastu satvaram |
Pāṭhaniyā'dhītavidyā kāryah sangonvaham satām ||
174
અને વિચાર્યા વિના તત્‍કાળ કાંઈ કાર્ય ન કરવું અને ધર્મસંબંધી જે કાર્ય તે તો તત્‍કાળ કરવું અને પોતે જે વિદ્યા ભણ્યા હોઈએ તે બીજાને ભણાવવી અને નિત્‍ય પ્રત્‍યે સાધુનો સમાગમ કરવો. (શિક્ષાપત્રી: 36)
ગુરુદેવનૃપેક્ષાર્થં ન ગમ્યં રિક્તપાણિભિઃ ।
વિશ્વાસઘાતો નો કાર્યઃ સ્વશ્લાઘા સ્વમુખેન ચ ॥
गुरुदेवनृपेक्षार्थं न गम्यं रिक्तपाणिभिः ।
विश्वासघातो नो कार्यः स्वश्लाघा स्वमुखेन च ॥
Guru-deva-nṛupekṣhārtham na gamyam riktapāṇibhihi |
Vishvāsaghāto no kāryah swashlāghā swamukhen cha ||
175
અને ગુરુ, દેવ અને રાજા એ ત્રણના દર્શનને અર્થે જ્યારે જવું ત્‍યારે ઠાલે હાથે ન જવું અને કોઈનો વિશ્વાસઘાત ન કરવો અને પોતાને મુખે કરીને પોતાનાં વખાણ ન કરવાં. (શિક્ષાપત્રી: 37)
યસ્મિન્ પરિહિતેઽપિ સ્યુર્દ્રશ્યાન્યઙ્‍ગાનિ ચાત્મનઃ ।
તદ્દૂષ્યં વસનં નૈવ પરિધાર્યં મદાશ્રિતૈઃ ॥
यस्मिन् परिहितेऽपि स्युर्द्रश्यान्यङ्गानि चात्मनः ।
तद्दूष्यं वसनं नैव परिधार्यं मदाश्रितैः ॥
Yasmin parihite'pi syur-drashyānyangāni chātmanah |
Taddūṣhyam vasanam naiv paridhāryam madāshritaihai ||
176
અને જે વસ્ત્ર પહેર્યે થકે પણ પોતાનાં અંગ દેખાય તેવું જે ભૂંડું વસ્ત્ર તે અમારા સત્‍સંગી તેમને ન પહેરવું. (શિક્ષાપત્રી: 38)
ધર્મેણ રહિતા કૃષ્ણભક્તિઃ કાર્યા ન સર્વથા ।
અજ્ઞનિન્દાભયાન્નૈવ ત્યાજ્યં શ્રીકૃષ્ણસેવનમ્ ॥
धर्मेण रहिता कृष्णभक्तिः कार्या न सर्वथा ।
अज्ञनिन्दाभयान्नैव त्याज्यं श्रीकृष्णसेवनम् ॥
Dharmeṇ rahitā kṛuṣhṇa-bhaktihi kāryā na sarvathā |
Agnanindābhayānnaiv tyājyam shrīkṛuṣhṇa-sevanam ||
177
અને શ્રીકૃષ્‍ણ ભગવાનની જે ભક્તિ તે ધર્મે રહિત એવી કોઈ પ્રકારે ન કરવી અને અજ્ઞાની એવા જે મનુષ્‍ય તેમની નિંદાના ભય થકી શ્રીકૃષ્‍ણ ભગવાનની સેવાનો ત્‍યાગ કરવો જ નહી. (શિક્ષાપત્રી: 39)
ઉત્સવાહેષુ નિત્યં ચ કૃષ્ણમન્દિરમાગતૈઃ ।
પુમ્ભિઃ સ્પૃશ્યા ન વનિતાસ્તત્ર તાભિશ્ચ પુરુષાઃ ॥
उत्सवाहेषु नित्यं च कृष्णमन्दिरमागतैः ।
पुम्भिः स्पृश्या न वनितास्तत्र ताभिश्च पुरुषाः ॥
Utsavāheṣhu nityam cha kṛuṣhṇa-mandir-māgataihai |
Pumbhihi spṛushyā na vanitāstatra tābhishcha puruṣhāhā ||
178
અને જે ઉત્‍સવના દિવસને વિષે તથા નિત્‍ય પ્રત્‍યે શ્રીકૃષ્‍ણના મંદિરમાં આવ્‍યા એવા જે સત્‍સંગી પુરુષ તેમણે તે મંદિરને વિષે સ્ત્રીઓનો સ્‍પર્શ ન કરવો તથા સ્ત્રીઓ તેમણે પુરુષોનો સ્‍પર્શ ન કરવો અને મંદિરમાંથી નીસર્યા પછી પોતપોતાની રીતે વર્તવું. (શિક્ષાપત્રી: 40)
કૃષ્ણદીક્ષાં ગુરોઃ પ્રાપ્તૈસ્તુલસીમાલિકે ગલે ।
ધાર્યે નિત્યં ચોર્ધ્વપુણ્ડ્રં લલાટાદૌ દ્વિજાતિભિઃ ॥
कृष्णदीक्षां गुरोः प्राप्तैस्तुलसीमालिके गले ।
धार्ये नित्यं चोर्ध्वपुण्ड्रं ललाटादौ द्विजातिभिः ॥
Kṛuṣhṇadīkṣhām guroho prāptais-tulasīmālike gale |
Dhārye nityam chordhva-puṇḍram lalāṭādau dvijātibhihi ||
179
અને ધર્મવંશી ગુરુથકી શ્રીકૃષ્‍ણની દિક્ષાને પામ્‍યા એવા જે બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય અને વૈશ્‍ય એ ત્રણ વર્ણના અમારા સત્‍સંગી તેમણે કંઠને વિષે તુલસીની બેવડી માળા નિત્‍યે ધારવી અને લલાટ, હૃદય અને બે હાથ એ ચારે ઠેકાણે ઊર્ધ્વપુંડ્ર તિલક કરવું. (શિક્ષાપત્રી: 41)
તત્તુ ગોપીચન્દનેન ચન્દનેનાથવા હરેઃ ।
કાર્યં પૂજાવશિષ્ટેન કેસરાદિયુતેન ચ ॥
तत्तु गोपीचन्दनेन चन्दनेनाथवा हरेः ।
कार्यं पूजावशिष्टेन केसरादियुतेन च ॥
Tattu gopīchandanen chandanenāthavā harehe |
Kāryam pūjāvashiṣhṭen kesarādiyuten cha ||
180
અને તે તિલક જે તે ગોપીચંદને કરીને કરવું અથવા ભગવાનની પૂજા કરતાં બાકી રહ્યું અને કેસર કુંકુમાદિકે યુક્ત એવું જે પ્રસાદી ચંદન તેણે કરીને તિલક કરવું. (શિક્ષાપત્રી: 42)
તન્મધ્ય એવ કર્તવ્યઃ પુણ્ડ્રદ્રવ્યેણ ચન્દ્રકઃ ।
કુઙ્‍કુમેનાથવા વૃત્તો રાધાલક્ષ્મીપ્રસાદિના ॥
तन्मध्य एव कर्तव्यः पुण्ड्रद्रव्येण चन्द्रकः ।
कुङ्कुमेनाथवा वृत्तो राधालक्ष्मीप्रसादिना ॥
Tanmadhya ev kartavyah puṇḍradravyeṇ chandrakah |
Kumkumenāthavā vṛutto rādhā-lakṣhmī-prasādinā ||
181
અને તે તિલકના મધ્‍યને વિષે જ ગોળ એવો જે ચાંદલો તે જે તે ગોપીચંદને કરીને કરવો અથવા રાધિકાજી અને લક્ષ્‍મીજી તેનું પ્રસાદી એવું જે કુંકુમ તેણે કરીને તે ચાંદલો કરવો. (શિક્ષાપત્રી: 43)
સચ્છૂદ્રાઃ કૃષ્ણભક્તા યે તૈસ્તુ માલોર્ધ્વપુણ્ડ્રકે ।
દ્વિજાતિવદ્ધારણીયે નિજધર્મેષુ સંસ્થિતૈઃ ॥
सच्छूद्राः कृष्णभक्ता ये तैस्तु मालोर्ध्वपुण्ड्रके ।
द्विजातिवद्धारणीये निजधर्मेषु संस्थितैः ॥
Sachchhūdrāhā kṛuṣhṇabhaktā ye taistu mālordhvapuṇḍrake |
Dvijātivaddhāraṇīye nijadharmeṣhu sansthitaihai ||
182
અને પોતાના ધર્મને વિષે રહ્યા અને શ્રીકૃષ્‍ણના ભક્ત એવા સત્‌શૂદ્ર (સચ્છૂદ્ર) તેમણે તો તુલસીની માળા અને ઊર્ધ્વપુંડ્ર તિલક તે બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્‍યની પેઠે ધારવાં. (શિક્ષાપત્રી: 44)

Shlok Selection

Shloks Index