કલ્યાણ નિર્ણય
નિર્ણયઃ ૧૨
દોહા
મુમુક્ષુ કહે મહામુક્તને, સંશય રહ્યો નથી રતીભાર ॥
તમે કહ્યું તેમ જ છે, એમાં નથી ફેર લગાર ॥ ૧ ॥
દુષ્ટ મળ્યે દુઃખ ઉપજે, શુદ્ધ સંત મળ્યે સુખ થાય ॥
ખરા ખરું એ ખોટું નથી, તેને કૂડું1 કેમ કે’વાય ॥ ૨ ॥
વળી હરિ હરિજન મળ્યા વિના, કહ્યું કે દી’ ન હોય કલ્યાણ ॥
એ પણ સર્વે સત્ય છે, નક્કા નક્કી વાત નિર્વાણ ॥ ૩ ॥
પણ હરિ ને હરિના જનની, કરી જોઈએ કેટલી સેવ ॥
જેણે કરી શ્રેય શિષ્યનું, થાય એવો પૂછું છું ભેવ2 ॥ ૪ ॥
ચોપાઈ
પ્રભુ પ્રગટ મળે પોતે જ્યારે રે,ખોટ્ય ખામી રહે નહિ ત્યારે રે ॥
જેનાં દર્શન દુર્લભ બહુ રે, નર અમર માને છે સહુ રે ॥ ૫ ॥
જોગી જતિ તપસી સંન્યાસી રે, સહુ પ્રભુ દર્શનના પ્યાસી રે ॥
હરિ3 હર4 અજ5 અમરેશ6 રે, પ્રભુ મળવા ઇચ્છે અહોનિશ રે ॥ ૬ ॥
તોય પ્રગટ નથી પામતા રે, રહે છે સદાય શીશ નામતા રે ॥
એવી વાત એ છે દુર્ઘટ7 રે, તે તો પ્રભુ મળ્યા પ્રગટ રે ॥ ૭ ॥
પછી પ્રભુને કરવા પ્રસન્ન રે, શું શું કરે જિજ્ઞાસુ જન રે ॥
કે’જ્યો એટલું કૃપા કરીને રે, કેમ રાજી કરે એ હરિને રે ॥ ૮ ॥
કેવી કરે પ્રભુજીની ભક્તિ રે, જેણે કરીને પામે મુક્તિ રે ॥
કેવું માને હરિનું વચન રે, કેવું રાખે સદા શુદ્ધ મન રે ॥ ૯ ॥
કેવી શ્રદ્ધા હોય સેવા માંઈ રે, સેવા વિના ન ગમે બીજું કાંઈ રે ॥
કેવું મેલી પોતાનું માન રે, કેવી રીતે રહે સાવધાન રે ॥૧૦॥
કેવી રીતે વાળે તેમ વળે રે, કેવી રીતે ચલાવે ને ચલે રે ॥
કેવી રીતે રાખે વિશ્વાસ રે, કેવી રીતે રહે પ્રભુ પાસ રે ॥૧૧॥
કેવી રીતે રાખે હૈયે બીક રે, કેવી રીતે રહે ઠીકોઠીક8 રે ॥
કેવી રીતનાં બોલે વચન રે, કેવી રીતનાં પૂછે તે પ્રશ્ન રે ॥૧૨॥
કેવી રીતે સુણે વાત કાને રે, કેવી રીતે મને સત્ય માને રે ॥
કેવી રીતે થાય પ્રસન્ન રે, કેવી મરજી જોઈને મગન9 રે ॥૧૩॥
વરતે મન કર્મ ને વચન રે, કેવી રીતે પે’રાવે વસન10 રે ॥
કેવી રીતની પૂજાને કરે રે, કેવી રીતે અલંકાર ધરે રે ॥૧૪॥
કેવી રીતે ચંદન ઉતારી રે, કરે પૂજા પ્રભુજીની સારી રે ॥
કેવી રીતનાં કુસુમ11 લાવે રે, કેવી રીતના હાર પે’રાવે રે ॥૧૫॥
કેવી રીતે ઉતારે આરતી રે, કેવી રીતે કરે ધુન્ય અતિ રે ॥
કેવી રીતે કરે વળી સ્તુતિ રે, કેવી રીતની કરે વિનતિ રે ॥૧૬॥
સઈ ભેટ મૂકે પ્રભુ આગે રે, પછી કર જોડી શું માગે રે ॥
કેવી રીતે વર્તવું વળી રે, મહા પ્રભુ પ્રગટને મળી રે ॥૧૭॥
જેણે કરી હરિ રાજી થાય રે, એવા કે’જ્યો એ સર્વે ઉપાય રે ॥
વિધવિધે કરી એની વાત રે, કે’જ્યો રાજી થઈ રળિયાત રે ॥૧૮॥
વળી પૂછું છું પ્રશ્ન એક રે, કહેજ્યો તે પણ કરી વિવેક રે ॥
જ્યારે પ્રભુજી પ્રગટ હોય રે, ત્યારે મનુષ્ય તરે કે તરે કોય રે ॥૧૯॥
હોય સ્વર્ગ મૃત્યુ ને પાતાળે રે, તેનું કલ્યાણ કેમ એહ કાળે રે ॥
દેવ દાનવાદિ જે કે’વાય રે, તેનું કલ્યાણ કઈ પેર થાય રે ॥૨૦॥
ભૂત પ્રેત ને ભૈરવ ભણિયે રે, તેનું કલ્યાણ કેમ ગણિયે રે ॥
વળી પશુ પંખી સરીસર્પ12 રે, જેના દલમાંહિ બહુ દર્પ13 રે ॥૨૧॥
વૃક્ષ વેલી વિવિધ કે’વાય રે, તેનું શ્રેય થાય કે ન થાય રે ॥
સ્થાવર જંગમ જડ ચૈતન્ય રે, સ્થૂળ સૂક્ષ્મ ચરાચર14 જન રે ॥૨૨॥
પ્રભુ પ્રગટને પ્રતાપે રે, એહ તરે કે ન તરે આપે રે ॥
જેને હોય હરિનો સંબંધ રે, તેના છૂટ્યા જોઈએ ભવબંધ રે ॥૨૩॥
માટે એહ દેહથી ઉદ્ધાર રે, થાય કે ન થાય નિરધાર રે ॥
અતિ રજ તમે ભર્યા દેહ રે, કેમ પામે કલ્યાણને તેહ રે ॥૨૪॥
પણ એહ દેહે ઉદ્ધરે જો નઈ રે, ત્યારે પ્રભુની પ્રભુતાઈ સઈ રે ॥
એહ સર્વે સમજાવી કહેજ્યો રે, જેમ હોય તેમ દેખાડી દેજ્યો રે ॥૨૫॥
તમે દલના છોજી દયાળું રે, માટે પ્રશ્ન પૂછું છું કૃપાળુ રે ॥
સુણવા હરખ ઘણો છે હૈયે રે, જાણું સર્વ એ સાંભળી લૈયે રે ॥૨૬॥
ક્યાંથી તમ જેવા કહેનાર રે, વાત ચોખી દેખાડી દેનાર રે ॥
જેમ છે તેમ કહો છો કથી રે, જેમાં લેશ સંશય રે’તો નથી રે ॥૨૭॥
વચન સુધાસમ15 સુખદાઈ રે, એવાં માનું છું હું મનમાંઈ રે ॥
જેણે કરી પરલોકનું સુખ રે, પામી વામિયે16 દારુણ દુઃખ રે ॥૨૮॥
એમ કહીને જિજ્ઞાસુ જન રે, પછી કર જોડી કર્યું સ્તવન રે ॥
એમાં સમ17 વિષમ18 જો હોય રે, કરજ્યો ક્ષમા સત્ય મુનિ સોય રે ॥૨૯॥
ઇતિ શ્રી કલ્યાણનિર્ણયમધ્યે મુક્તમુમુક્ષુ સંવાદે દ્વાદશો નિર્ણયઃ ॥૧૨॥