વિશ્રામ ૬૪
પૂર્વછાયો
વર્ણિ કહે નૃપ સાંભળો, લીલા આમ્રરસોત્સવ નામ;
વાલે કરી વરતાલના, આસપાસ તણાં જ્યાં ગામ. ૧
તે સંભળાવું સ્નેહથી, જેહ સાંભળતાં સુખ થાય;
ભાવ કેવો હરિભક્તનો, તે તો જેથી જથાર્થ જણાય. ૨
ચોપાઈ
પ્રભુ અક્ષરધામવિહારી, તેણે ભૂતળ નર તનુ ધારી;
વાસી અક્ષરના મુક્ત જેહ, થયા સંતસ્વરૂપે તો તેહ. ૩
જેણે જાણ્યો તેનો મહિમાય, તેના હૈયામાં હરખ ન માય;
જાણે ધન્ય આ અવસર આવ્યો, આજ તૈયે અલૌકિક લાવો. ૪
એવા સંત અને પ્રભુ એવા, સજીએ તેની સ્નેહથી સેવા;
તન મન ધનથી જો સેવાય, સર્વ તો તે સાર્થક થાય. ૫
ઘેર તેડાવીને રડી રીતે, પૂજીએ ને જમાડીને પ્રીતે;
એવો ભાવ ભલો ઉર લાવે, અવિનાશીને તેડવા આવે. ૬
રહેનાર જે સંજાયે ગામ, જેનું દાસ ગરીબ છે નામ;
આવ્યા તેડવા કાજ હરિને, કરિ વિનતિ પ્રણામ કરીને. ૭
દયાસિંધુ દયા દિલ ધારો, મારે ગામ પ્રભુજી પધારો;
બોર શબરી તણાં જમ્યા જેમ, જમ્યા ભાજી વિદુરની તેમ. ૮
સુદામાના તો જમ્યા તાંદુલ, તુચ્છ તે ગણ્યા આપે અમૂલ્ય;
આમ્રફલ જમો એમ અમારાં, રાખ્યાં છે તમ અર્થે તે સારાં. ૯
આશા પુરો અહો અવિનાશ, આજ આવો અમારે આવાસ;
સખામંડળ ને સહુ સંત, સાથે લાવજો શ્રીભગવંત. ૧૦
સુણી વિનતિ દયા દિલ ધારી, ચાલ્યા સંજાયે શ્રીગિરધારી;
સખામંડળને લીધું સાથે, મુનિમંડળ પણ મુનિનાથે. ૧૧
દાદો ખાચર ખાચર જીવો, મોકો ખાચર પણ કુળદીવો;
વસ્તો ખાચર સોમલો સુરો, ભક્ત હમીર પણ પ્રેમી પુરો. ૧૨
ઝીણો પુજો કાકો માનોભાઈ, ખોડોભાઈ ભજે સુખદાઈ;
બિજા વરતાલના સતસંગી, એહ આદિ હરિ તણા અંગી. ૧૩
સાથે લૈને પ્રભુ શુભ પેર, ગયા દાસ ગરીબને ઘેર;
હતો લીંબડો ફળિયામાંય, બાંધ્યો હરિજને હિંડોળો ત્યાંય. ૧૪
તેમાં બેસાડી હરિને ઝુલાવ્યા, જન ઉત્સવ કરવાને આવ્યા;
દાસ ગરીબે તે અવસર જોઈ, રસપોળીની દીધી રસોઈ. ૧૫
સંતને પ્રભુ પીરસે જેમ, સખાજનને કરે રાજી તેમ;
જમે સૌ સખા કરતા વિનોદ, પેખી હરિજન પામે પ્રમોદ. ૧૬
સંજાયામાં લીલા કરી શ્યામે, તે તો વિખ્યાત થૈ બહુ ઠામે;
ગુણવંત વળોટવું ગામ, પગી થોભણ ભક્ત તે ઠામ. ૧૭
અવિનાશીને તેડવા આવ્યા, તેથી ત્યાં સહુ સાથે સિધાવ્યા;
વડ મોટો છે પાદરમાંય, ઝૂલ્યા હિંડોળે શ્રીહરિ ત્યાંય. ૧૮
જમ્યા સૌ રસપોળી રસાળ, પછી આવ્યા પાછા વરતાલ;
આખડોલે પટેલ નિવાસ, તેનું નામ તો ગોવિંદદાસ. ૧૯
પ્રભુને તે તેડી ગયા ત્યાંય, હતો લીંબડો ફળિયામાંય;
હરિને ત્યાં હિંડોળે ઝુલાવ્યા, રસપોળી જમાડી રીઝાવ્યા. ૨૦
વાલો ત્યાંથી આવ્યા વરતાલ, ધર્મરક્ષક ધર્મનો લાલ;
ચાંગા ગામે ગોવિંદ પટેલ, નથુ બારોટ ભક્ત થયેલ. ૨૧
નથુજી દવે પરમ પવિત્ર, રામેશ્વર અને ઈશ્વરપુત્ર;
આવ્યા તે બેય તેડવા કાજ, ગયા તેથી તહાં મહારાજ. ૨૨
હતી પાટ પટેલને ઘેર, ગાદિતકીયો ધર્યો રુડી પેર;
સભા ત્યાં બેસીને સજી શ્યામે, જ્ઞાનવાત કરી તેહ ઠામે. ૨૩
રસપોળી જમીને રસાળ, વાલો આવ્યા ફરી વરતાલ;
કેરીયાવી થકી ગલાભાઈ, આવી તેડી ગયા સુખદાઈ. ૨૪
પ્રભુ ત્યાં પણ તેવી જ રીતે, જમી આવ્યા સમાજ સહીતે;
ગામ મહૂડીયું પરું જ્યાંય, ભક્ત જાલમજી પગી ત્યાંય. ૨૫
તેણે આવી કરી ઘણી તાણ, તેથી ત્યાં ગયા શ્યામ સુજાણ;
જ્યાં જ્યાં જાય તે નટવર નાથ, સખા ને સંત તો હોય સાથ. ૨૬
હતો લીંબડો આંગણામાંય, હરિ ઝૂલ્યા હીંડોળામાં ત્યાંય;
રસપોળી જમ્યા હરિરાય, જમ્યા સંત ને સર્વ સખાય. ૨૭
પ્રભુ પોઢી રહ્યા થોડી વાર, જ્યારે જાગીયા જગદાધાર;
ટોપલા આઠમાં કેરી સારી, ભરી ભેટ પ્રભુ પાસે ધારી. ૨૮
કેરી બે હરિએ જમી લીધી, બીજી સૌ સંતને વેંચી દીધી;
પગી ઉત્તમ ને પગી નાના, પગી બેય ભલા ભક્ત ત્યાંના. ૨૯
પ્રભુને પ્રણમી રુડી પેર, તેઓ તેડી ગયા નિજ ઘેર;
આમલો હતો આંગણામાંય, ઝુલાવ્યા હરિ હિંડોળે ત્યાંય. ૩૦
સંધ્યા સમય થયો પછી જ્યારે, કરી આરતી ધુન્ય ત્યારે;
રીઝાવા હરિને રુચિ લાવી, પરાની બાઇયોને બોલાવી. ૩૧
પછી માતાના ગરબા1 મગાવ્યા, તેમાં દીવા ભલા પ્રગટાવ્યા;
મઢ2 માતાના બે હતા જેહ, બાઈ બેએ માથે લીધા તેહ. ૩૨
બીજી હાથમાં ગરબા ઉછાળે, ગાય ગર્બિયો રાગ રૂપાળે;
હરિ રીઝાવા તે કર્યું કાજ, જોઈ રાજી થયા મહારાજ. ૩૩
આપી પ્રસાદી પતાસાં તણી, કૃપાનાથે કૃપા કરી ઘણી;
કરી ભક્તોની પૂરણ આશ, વરતાલ આવ્યા અવિનાશ. ૩૪
પૂર્વછાયો
તખો પગી બામણોલીના, આવ્યા કૃષ્ણને તેડવા કાજ;
સ્નેહ વિલોકીને સંચર્યા, પ્રભુ સાથે લઈને સમાજ. ૩૫
પ્રભુ સ્વતંત્ર સમર્થ છે, દોર્યા કોઈના નવ દોરાય;
પ્રેમી જનોના પ્રેમના, એક તંતુએ બાંધ્યા જાય. ૩૬
બ્રહ્મા સમાન સમર્થ કે, હોય કંગાલ કીટ સમાન;
ભાળે ભલો ભાવ જેહનો, થાય વશ્ય તેને ભગવાન. ૩૭
જાતિ કુજાતિ જુવે નહીં, નહિ વિમૂઢ કે વિદ્વાન;
રૂપ કુરૂપ જુવે નહીં, સદા ભાવને વશ ભગવાન. ૩૮
વેદ ભણેલો વિપ્ર જો, હરિપદ વિમુખ તે હોય;
એથી ઉત્તમ હરિભક્ત છે, હોય શ્વપચ જાતિ તોય. ૩૯
ગીધ ને ગજ ગણિકા જુઓ, થયા શ્રીહરિને ભજી સિદ્ધ;
પ્રભુ વિમુખ એવી પદવીને, નથી પામ્યા કોઈ પ્રસિદ્ધ. ૪૦
ગોકુળની ગોવાલણી, છેક છાસ તણી વેચનાર;
શ્રુતિ3 ગણાણી વેદની, પુરો પામી પ્રભુપદ પ્યાર. ૪૧
તેમ જ કાઠી ગરાશિયા, દ્વિજ પગી ને પાટીદાર;
પ્રભુ ભજીને આ સમે, થયા ઉત્તમ ભક્ત અપાર. ૪૨
ચોપાઈ
તખાભક્તનો નેહ નિહાળી, બામણોલી ગયા વનમાળી;
બાંધ્યો રાયણે હિંડોળો સારો, ઝૂલ્યા તે વિષે ધર્મદુલારો. ૪૩
રસપોળી જમ્યા રુડી રીતે, પછી પોઢ્યા થોડી વાર પ્રીતે;
પ્રભુ પોઢી ઉઠ્યા પછી જ્યારે, તખાભક્તે કહ્યું વળી ત્યારે. ૪૪
ગાડાં આઠ આણી હતી કેરી, વધી છે હજી તેમાં ઘણેરી;
વેં’ચી આપો સમાજને સ્વામી, મારી ઇચ્છા પુરો બહુનામી. ૪૫
પછી શ્રીહરિએ સાક્ષાત, આપી સૌને કેરી સાત સાત;
વાલો ત્યાંથી આવ્યા વરતાલ, પુરુષોત્તમ જનપ્રતિપાળ. ૪૬
પુષ્પિતાગ્રાવૃત્ત
નિજજન મનને પ્રમોદદાતા, સરવ પ્રકાર સમર્થ સર્વજ્ઞાતા;
નર તનુ ધરિ દાસ શ્રેય સારુ, શુભ કરજો પ્રભુ તે સદા અમારું. ૪૭
ઇતિ શ્રીવિહારિલાલજીઆચાર્યવિરચિતે હરિલીલામૃતે સપ્તમકલશે
અચિંત્યાનંદવર્ણીન્દ્ર-અભયસિંહનૃપસંવાદે
શ્રીહરિવૃત્તાલયસમીપગ્રામાંતરે આમ્રરસોત્સવકરણનામ ચતુઃષષ્ટિતમો વિશ્રામઃ ॥૬૪॥