વિશ્રામ ૧૧
પૂર્વછાયો
વસ્યા વળી ગઢપુર વિષે, મહાપ્રભુજિ ચાતુરમાસ;
જન્માષ્ટમી ને પ્રબોધની, કરી અભયનૃપ આવાસ. ૧
જોબન પગી ને કુબેરજી, નારાયણગિરી હરિજન;
વિચરીયા વરતાલથી, સમૈયે કરવા દરશન. ૨
ચોપાઈ
લખીને અક્ષરાનંદે પત્ર, મોકલ્યો તેહની સાથે તત્ર;
કરી વિનતિ લખેલું તે માંહી, સંતમંડળ મોકલો આંહીં. ૩
આંહિ હોય ઝાઝા જન જેમ, થાય કામ ઉતાવળું તેમ;
હરિભક્તે નમાવિને માથ, આપ્યો પત્ર પ્રભુજિને હાથ. ૪
અદ્ભૂતાનંદનું એહ વારે, માવે મંડળ મોકલ્યું ત્યારે;
પોતે તો રહ્યા ગઢપુરમાંય, વસંતોત્સવ પણ કર્યો ત્યાંય. ૫
જવા ઇચ્છા કરી વૃષલાલે, ફુલદોળ ઉપર વરતાલે;
સાથે લૈ વૃષવંશિ સમાજ, ચાલ્યા ગઢપુરથી મહારાજ. ૬
રહ્યા બોટાદમાં જઈ રાત, પરવરિયા ઉઠીને પ્રભાત;
ફરતાં ફરતાં બહુ ગામ, આવ્યા મેળાવ્ય સુંદર શ્યામ. ૭
આવ્યા વરતાલમાં અવિનાશ, નારાયણ મો’લમાં કર્યો વાસ;
ભક્ત વાસણ કેરે સદન, ઉતર્યા ધર્મવંશના જન. ૮
હતા સંદેશા સૌને કહાવ્યા, દેશદેશ થકી સંઘ આવ્યા;
રંગખેલનો સામાન જેહ, કર્યો વરતાલના જને તેહ. ૯
પીચકારિયો ઝાઝી કરાવી, રાખ્યા અબિર ગુલાલ મંગાવી;
ભલા રંગના હોજ ભરાવ્યા, ભાળિ સૌ જનને મન ભાવ્યા. ૧૦
જ્ઞાનબાગમાં આમલા પાસ, પછિ આવિયા શ્રીઅવિનાશ;
હરિકુંડ પાસે ઉભા નાથ, સંતકુંડ પાસે સંત સાથ. ૧૧
સખા પાર્ષદ જે હતા સંગે, પ્રભુ પાસે રહ્યા તે ઉમંગે;
પીચકારિયો હાથમાં લીધી, રંગ ખેલવા તૈયારી કીધી. ૧૨
કહે સંત પ્રભુ ઓરા આવો, પીચકારિ પ્રથમથી ચલાવો;
કહે કૃષ્ણ ચલાવોજિ તમે, તે પછીથિ ચલાવશું અમે. ૧૩
જિજ્ઞાસાનંદે આગળ આવી, પ્રભુ પર પિચકારી ચલાવી;
બીજા સંતોયે પણ રંગ ભરી, પિચકારિયો ચાલતિ કરી. ૧૪
પછી શ્રીહરિ ને હરિસંગી, મંડ્યા રંગ ઉડાવા ઉમંગી;
અન્ય અન્ય ઉડાડે ગુલાલ, થયાં અવનિ ને આકાશ લાલ. ૧૫
વાજાં વિવિધ પ્રકારનાં વાજે, જેજેકારથી બ્રહ્માંડ ગાજે;
આવ્યાં નિરખવા દેવ વિમાન, પુષ્પવૃષ્ટિ કરે કરે ગાન. ૧૬
એમ ખૂબ કરી રંગખેલ, પછી નાવા ચાલ્યા અલબેલ;
થયા માણકિયે અસવાર, સાથે સત્સંગી સંત અપાર. ૧૭
પગી જોબનને કહે નાથ, ચાલો જૈયે આપણે સહુ સાથ;
ખોડિયાર છે માતા તમારી, ત્યાં જવાની છે ઇચ્છા અમારી. ૧૮
પગી બોલ્યા નમી પ્રભુ પાગ્ય, અહો માતા તણાં ધન્યભાગ્ય;
પછી ત્યાં પધાર્યા મહારાજ, સાથે લૈ નિજ સર્વ સમાજ. ૧૯
જઇ સોનારકુઈ નિહાળી, ત્યાંથી દક્ષિણમાં દેવી ભાળી;
ઉતર્યા પ્રભુજી વડ પાસ, જોયો માતાનો જૈને આવાસ. ૨૦
છાંટ્યો દેવીને રંગ તે કાળ, વળિ છાંટ્યો વિશેષ ગુલાલ;
અક્ષરેશે કહી વાણિ એવી, હરિભક્ત થઈ હવે દેવી. ૨૧
પ્રભુ અશ્વીયે અસવાર થયા, પીપળાદે કુવે પછી ગયા;
દક્ષણાદું તે કૂપનું થાળું, તેમાં પાણી ભરાવ્યું રુપાળું. ૨૨
નાહ્યા તે વિષે શ્યામશરીર, નાખ્યું ભક્તે તે કૂપમાં નીર;
કોરાં વસ્ત્ર ધરી સજિ સ્વારી, આવ્યા ઉતારે વિશ્વવિહારી. ૨૩
જગજીવન ત્યાં જમ્યા થાળ, શાક પાક રસોઈ રસાળ;
શ્યામે સંતને પિરસી જમાડ્યા, પરિપૂર્ણ સંતોષ પમાડ્યા. ૨૪
પછિ પોઢિ રહ્યા પરમેશ, જાગ્યા જ્યારે પ્રહર દિનશેષ;1
મુકુંદાનંદે જળ લાવી દીધું, કૃપાનાથે તેનું પાન કીધું. ૨૫
ધોળિ શેલડી આપી સુધારી, આપ્યાં દાડમ બીજ સમારી;
જમ્યા જુક્તિયે તે જગદીશ, જે છે ઈશ્વરનાયે અધીશ. ૨૬
છત્રિ છે ગોમતી તટ આજ, સભા ત્યાં જૈ સજી મહારાજ;
કરી જ્ઞાન વૈરાગ્યની વાત, પ્રશ્ન ઉત્તર કીધા અઘાત. ૨૭
આરતી ધૂન્ય ત્યાં કરી ત્યારે, પછી કૃષ્ણ પધાર્યા ઉતારે;
જમ્યા થાળ અધિક ઉમંગે, પછી પોઢ્યા પ્રભુજી પલંગે. ૨૮
પરમેશ્વર ઉઠ્યા પ્રભાતે, કરી નિત્યક્રિયા ભલિ ભાતે;
બામણોલિયાના ફળિયામાં, ઓરડો દક્ષણાદિ દિશામાં. ૨૯
ગંગામાનો હતો ત્યાં ઉતારો, થયો તૈયાર ત્યાં થાળ સારો;
પ્રભુ ત્યાં જમવાને પધાર્યા, જમી જનમન હરખ વધાર્યા. ૩૦
ગંગામાયે ધરાવ્યો પોશાગ, શોભ્યો શ્યામને અંગે અથાગ;
જ્ઞાનબાગમાં નિષ્કુળાનંદે, બાંધ્યો હિંડોળો અધિક આનંદે. ૩૧
સંચર્યા તહાં શ્રીમહારાજ, સર્વે હરિજન સંત સમાજ;
હિંડોળામાં બિરાજિયા હરી, માથે મુગટ મનોહર ધરી. ૩૨
નિષ્કુળાનંદે વાંસળિ લાવી, હરિના હાથ માંહિ ધરાવી;
બહુનામીયે તે તો બજાવી, સૌને વિસ્મયતા ઉપજાવી. ૩૩
હેતે હરિને જનોયે ઝુલાવ્યા, અમરો2 બહુ નિર્ખવા આવ્યા;
જેજેકાર થયો જગ માંઈ, જોતાં કસર રહી નહિ કાંઈ. ૩૪
જામિનીનો3 સમય થયો જ્યારે, અવિનાશી પધાર્યા ઉતારે;
એમ આનંદમાં દિન જાય, સૌના હૈયામાં હરખ ન માય. ૩૫
ચલાવ્યું કામ મંદિર તણું, પાસે રહિને પ્રભુજીયે ઘણું;
ઇંટવાડે જઈ સહુ સાથે, માવો લેતા ઇંટો નિજ માથે. ૩૬
તેથી સંઘના સૌ સતસંગી, ઇંટો ઉપાડે અધિક ઉમંગી;
ઘણા ગામના ઠાકોર હોય, માથે ઇંટો ઉપાડે તે તોય. ૩૭
કરે ઝડપથિ જે કોઇ કામ, ઘણું રીઝે તેને ઘનશ્યામ;
કચરાળાં કર્યાં દિસે અંગ, શ્યામ દાબે તેને છાતિસંગ. ૩૮
આપે છાતીમાં ચરણની છાપ, કોઈને તો વખાણે છે આપ;
આપે કોઈને હાર પ્રસાદી, જેહ ઇરછે છે ઇંદ્ર બ્રહ્માદી. ૩૯
મૂર્તિયોનું જ્યાં ચાલતું કામ, તહાં જોવા ગયા ઘનશ્યામ;
નારાયણભાઈ સાથે હિરાજી, કરતા હતા મૂર્તિયો તાજી. ૪૦
છબિયોની છબી જોઈ સારી, બહુ રીઝ્યા રુદે ગિરધારી;
ભેટ્યા બે જનને ભિડિ બાથ, માવે એને માથે મુક્યા હાથ. ૪૧
અક્ષરાનંદ બોલિયા વાણી, સ્નેહે સાંભળો શારંગપાણી;
મૂર્તિ લક્ષ્મીનારાયણ કેરી, નથી મળતી અમે બહુ હેરી.4 ૪૨
હસી બોલિયા અંતરજામી, પોતે સર્વજ્ઞ સંતના સ્વામી;
મૂર્તિયો મહાદૈવડ વાળી, રમાનાથ રમાની રુપાળી. ૪૩
અતિ પાવન છે પુરાતનની, મનવૃત્તિ હરે હરિજનની;
તે તો છે વટપત્તન માંય, મોટા સંતને મોકલો ત્યાંય. ૪૪
સુણિ શ્યામના એવા ઉચ્ચાર, સૌને આનંદ ઉપજ્યો અપાર;
મુક્તાનંદ અને નિત્યાનંદ, થયા તૈયાર જાવા સ્વછંદ. ૪૫
કહે કૃષ્ણ જજો વટપુરમાં, મારી મૂર્તિ સંભારજો ઉરમાં;
તેથી મૂર્તિયો બે પ્રાપ્ત થાશે, તેમાં દૈવત ઝાઝું જણાશે. ૪૬
મોકલ્યા એવી આગન્યા કરી, અક્ષરાનંદને કહે હરી;
હવે ઝડપથી કામ ચલાવો, થાય મંદિર તેમ કરાવો. ૪૭
આવતે વર્ષ કાર્તિક માસે, કામ મૂર્તિ પ્રતિષ્ઠાનું થાશે;
માટે ચિત્તમાં એવું વિચારી, કરી રાખજો સઘળી તૈયારી. ૪૮
અક્ષરાનંદ કહે મહારાજ, કરશું ઉતાવળ થકી કાજ;
હરિનવમીનો અવસર આવ્યો, તે સમૈયો કરીને સિધાવો. ૪૯
પ્રભુને તે ગમ્યું મન માંહી, હરિનવમી કરી ભલિ આંહીં;
સમૈયો કરીને ઘનશ્યામ, ગયા ગિરધર ગઢપુર ધામ. ૫૦
પુષ્પિતાગ્રાવૃત્ત
હરિવર વરતાલ માંહિ આવી, શુભ નિજધામનું કામ તે ચલાવી;
કૃત જનમન માંહિ મોદ ભારે, છબિ શુભ એહ વસો હૃદે અમારે. ૫૧
ઇતિ શ્રીવિહારિલાલજીઆચાર્યવિરચિતે હરિલીલામૃતે અષ્ટમકલશે
અચિંત્યાનંદવર્ણીન્દ્ર-અભયસિંહનૃપસંવાદે
શ્રીવૃત્તાલયે પુષ્પદોલોત્સવ તથા હરિનૌમીઉત્સવકરણનામૈકાદશો વિશ્રામઃ ॥૧૧॥