વિશ્રામ ૧૬
રથોદ્ધતા
શ્રીજિ સાથે વરતાલ તો જવા, લાગિયા સુજન સજ્ય સૌ થવા;
ઠામ ઠામ જનજૂત1 જ્યાં મળે, એ જ વાત થતિ સર્વ સાંભળે. ૧
કોઇ વસ્ત્ર સિવડાવવા નવાં, હર્ષયુક્ત હૃદયે થતાં હવાં;
કોઇ સજ્જ કરતા સુવાહનો, શસ્ત્ર સજ્જ કરતા ઘણા જનો. ૨
સોનિ મોચિ દરજી સુતારને, લોહકામ કરતા લુહારને;
પા ઘડીક નવરાશ ના મળે, ગ્રાહકો લડિ લડી અને વળે. ૩
ધોબિ લોક બહુ લૂગડાં ધુવે, રાત્રિયે ન શ્રમ પામિને સુવે;
તોય પાર નહિ કામ તો પડે, લાવ્ય વસ્ત્ર કહિને જનો લડે. ૪
વસ્ત્ર શસ્ત્ર ખરિદી કરાય છે, ભીડ ભારિ ચઉટે ભરાય છે;
થાકિ જાય વ્યવહારિ વાણિયા, થાકિ જાય સજતાં સરાણિયા. ૫
સર્વ કારિગર આપ આપણી, મોંઘવારિ કરિ તે સમે ઘણી;
મુલ ચાર ગણું માલનું થયું, મોઘું મોઘું ઘડિમાં થતું ગયું. ૬
બેય રાજદરબારમાં બહુ, ધામધૂમ કરવા મચ્યા સહૂ;
જાવું હોય વડિ જેમ જાનમાં, તેમ સર્વ દરશાય તાનમાં. ૭
કોઇ સાજ હયનો સજાવવા, મંડિયા ભલિ રિતે ભજાવવા;
અન્યનાથિ ઉતકૃષ્ટતા2 થવા, હોંશ રાખિ સહુ મંડતા હવા. ૮
કોઇ અશ્વગતિને સુધારવા, ખોડ3 હોય ખરિ તે મટાડવા;
ખૂબ ગામથિ બહાર ખેલવે, અન્ય એક હય સાથે મેળવે. ૯
ગાયિયોથિ પડદા જુના તજ્યા, શોભિતા સરવ તે નવા સજ્યા;
જેમ વસ્ત્ર જન સૌ જુનાં તજે, ને વિવાહ સમયે નવાં સજે. ૧૦
ઘૂઘરા ઘટિત ઘાટ લાવિયા, જોઇ જોઇ રથમાં જડાવિયા;
જેમ નારિપદ હોય ઝાંઝરો, તેમ થાય ઝણકાર તો ખરો. ૧૧
ઝૂલ મૂલ ખરચી કરાવિયો, વેલ ભાત ભલિની ભરાવિયો;
તાર સાર જરિયાનના ભર્યાં, ગુછ સ્વચ્છ કરિ રેશમી ધર્યા. ૧૨
છત્ર તત્ર છબિલાં કરાવિયાં, ભાળિ ભૂપ મન માંહિ ભાવિયાં;
જેવિ હોય ઘનની નભે ઘટા, તેવિ તેનિ દરસે રુડી છટા. ૧૩
વાવટા વિવિધ રંગના કર્યા, મેઘચાપ સરખા મનોહરા;
ચારુ ચામર નવાં કરાવિયાં, જાણિયે શું સ્વરગેથિ આવિયાં. ૧૪
સજ્જ કીધિ તરવાર તો ઘણી, શત્રુદંશ કરનારિ નાગણી;
સાફ કીધિ બરછી બહુ ભલી, હોય જેવિ ચળકંતિ વિજળી. ૧૫
ઢાલ મોટિ પર રંગ ઢાળિયા, કાંતિમાન સુકુબા4 ઉજાળિયા;
સજ્જ કીધી છરિયો કટારિયો, જે દિસે કમર માંહિ સારિયો. ૧૬
શાસ્ત્રિ સંત નિજ પુસ્તકો સજે, નૈષધાદિ5 નહિ કાવ્ય તે તજે;
વેદ શાસ્ત્ર સ્મૃતિયો સુધર્મની, રાખિ સાથ ભલિ ભક્તિકર્મની. ૧૭
ભક્ષપાત્ર જળપાત્ર ખોખરાં, તે તપાસી બદલી લિધાં ખરાં;
વસ્ત્ર જીર્ણ જુગતીથી સાંધિયાં, જેમ ધર્મ નિજ તેમ બાંધિયાં. ૧૮
આવિ ત્યાં તિથિ ધનત્રયોદશી, સર્વ ભક્તજનને મને વશી;
કૃષ્ણ પૂજિ શુભ ઉત્સવે કર્યો, હર્ષ પૂર્ણ હઇડા વિષે ધર્યો. ૧૯
લાગિયા અધિક સંઘ આવવા, શ્યામ સાથ મળિને સિધાવવા;
કોઈ ગામ તણિ શ્રેષ્ઠ મંડળી, ગાય તાલ મરદંગ લૈ વળી. ૨૦
પૂર્વછાયો
વર્ણિ કહે નૃપ સાંભળો, જે જે દેશથિ આવ્યા જેહ;
નામ થોડાં સંઘવી6 તણાં, તમને સુણાવું તેહ. ૨૧
ચોપાઈ
ભુજના તો સુંદરજિ સુતાર, ગંગારામાદિ મલ્લ અપાર;
કચરો ને પદમશી નામ, એનો આધોઈ ગામ મુકામ. ૨૨
કહું ભક્ત ધમડકા કેરા, રાયધણજિ સુભક્ત ઘણેરા;
રામસિંહ તથા અદોભાઈ, કરણીબા તથા માનબાઈ. ૨૩
કચ્છનાં એહ આદિક જન, આવ્યાં કૃષ્ણ ચતુર્દશી દન;
આવ્યા સોરઠના સતસંગી, મુખ્ય નામ કહું છું ઉમંગી. ૨૪
જુનાગઢના આવ્યા કારભારી, સાથે લઇને ભલી અસવારી;
શોભે સુંદર ડંકો નિશાન, ભાસે જોતાં તે ભૂપ સમાન. ૨૫
માણાવદર ને માંગરોળ, જામનગર ને ગોંડળ ધ્રોળ;
આવ્યા એહ આદિક કારભારી, સાથે સારિ સજી અસવારી. ૨૬
જેતપુરના ને ભાવનગરના, ઝાલાવાડના સૌ નરવરના;
કારભારિયો આવિયા એમ, જેનો જેવો અધિકાર જેમ. ૨૭
વળાથિ7 આવ્યા હરભમરાય, સાથે શોભિત સેના જણાય;
ધન્ય તે વલ્લભીપુર પતિ, જેનો પ્રેમ પ્રભુપદે અતિ. ૨૮
આવ્યા મેથાણના કાકોભાઈ, પુજો માલો હાલુ જીજીબાઈ;
તાવીના અદોજિ ને ભારોજી, અખોભાઈ આવ્યા થઈ રાજી. ૨૯
જેઠીજી ભીમજી ને પુજોજી, તેની સાથે તો સંઘ ઘણોજી;
તાડિયાના તો ભગવાનભાઈ, જેની સાથે ઘણાં ભાઈ બાઈ. ૩૦
રાજકોટ રાજાના પ્રધાન, તે તો આવ્યા દુરગપુર સ્થાન;
મેંગણીના માનસિંહરાય, સતસંગમાં શ્રેષ્ઠ ગણાય. ૩૧
એ તો આવ્યા સારો સંઘ લૈને, વરતાલ જવા સજ્જ થૈને;
લોધિકાના તો જીભાઈ જેહ, સારો સંઘ લઈ આવ્યા તેહ. ૩૨
સુણો ભૂપ અભેસિંહ રાય, ભલા ભક્ત તમારા પિતાય;
ખેંગાભાઇ તે જેહનું નામ, આવ્યા તે પણ ગઢપુર ધામ. ૩૩
સરતાનજી તો પાડાસણના, થાય ભક્તો વિષે ભલી ગણના;
વડાળીના મઘોભાઈ જાણો, ખાંભાના જેઠીભાઈ પ્રમાણો. ૩૪
કાળીપાટ વાગુદડ ગામ, માખાવડ એક ગામનું નામ;
હકોભાઈ કાંકશિયાળી કેરા, એહ આદિક આવ્યા ઘણેરા. ૩૫
મયારામ ને પર્વતભાઈ, તેની સાથે ઘણાં ભાઇ બાઈ;
નારાયણ દવે આખાના જેહ, આવ્યા સહિત કુટુંબથી તેહ. ૩૬
પીપલાણાના નરસિ મહેતા, આવ્યા તે પરિવાર સમેતા;
ભૂપ પંચાળાના ઝીણાભાઈ, જેની ભક્તિ ભલી વખણાઈ. ૩૭
ઉનાના આવ્યા શેઠ ગણેશ, જેના સંઘમાં જન તો વિશેષ;
દીવબંદરથી પ્રેમબાઈ, સંઘ લૈને આવ્યાં હરખાઈ. ૩૮
દાદોભાઈ તે જમનાંવડના, ભક્ત પ્રહ્લાદની તડોવડના;8
કોટડું વાંકિયું ને ખંભાળું, વાવડી કરિયાણું ગુંદાળું. ૩૯
સતસંગી ત્યાંના સરદાર, આવ્યા સંઘ લઈને અપાર;
ગઢાળીના હઠીભાઈ આવ્યા, આંબાશેઠને પણ સંગ લાવ્યા. ૪૦
હરિભાઈ ત્યાંના હરિભક્ત, એ તો પ્રભુપદ માંહિ આસક્ત;
આવ્યા બોટાદના હરિજન, એ તો ભક્ત ભલા છે અનન્ય. ૪૧
કારિયાણિ ને સારંગપુર, લાઠીદડ નથી ત્યાં થકી દૂર;
ઝીંઝાવદર ને રોહીશાળા, ત્યાંના ભક્ત આવ્યા પ્રેમવાળા. ૪૨
આવ્યા ભક્ત ગોરડકાના પણ, ચાંદુ ઉગો પુજો વિસામણ;
સુરો ભક્ત તહાં રહે સારો, ભાવે પ્રગટ પ્રભુ ભજનારો. ૪૩
ભક્ત જીવા તથા ભક્ત ઘેલા, ગામ લૂવારા માંહિ રહેલા;
આસોંદરના જીવો તથા રુડો, જેના અંતરમાં પ્રેમ ઉંડો. ૪૪
ઝીંઝુડાના આવ્યા હરિજન, સુણો નામ તેનાં હે રાજન;
એક વાઘો ખુમાણ ને દાનો, એમાં એકે નથી છેક છાનો. ૪૫
મોદી આંબો ને વીઠલ માધો, જેણે સૌ પુરુષારથ સાધ્યો;
શેઠ મીઠો તથા વશરામ, ધર્મશી તો પટેલનું નામ. ૪૬
ગામ પીઠવડીના પટેલ, હરજી હરિભક્ત થયેલ;
હીરો પુજો ભગો મુળોભાઈ, ભાયા રુડાની ભક્તિ સવાઈ. ૪૭
શેલણાના વાસુર ખુમાણ, ભમોદરાના ઓઘડ જાણ;
સારા સેંજળના સરદાર, નામે શાર્દૂલ દીલના ઉદાર. ૪૮
સુત ત્રણ સાથે લૈ આવી વસિયો, કાંથડ મેરામણ ને માણશિયો;
તેમાં માણશિયો ભલો ભક્ત, રહે માયાથી મનમાં વિરક્ત. ૪૯
શાર્દૂલવિક્રીડિત
ભક્તિ ભક્તિતનૂજની ભલી કરી તે ભાવ રાખિ ભલો,
સેવા સંત તણી સજી જગતમાં જોયો ભલો જેવલો;9
પામીને મનુષાવતાર કરવું જે જે ઘટે તે કર્યું,
માટે માણશિયો સુનામ ધરથી10 ધારી વિધાતા ધર્યું. ૫૦
સોરઠો
જે ન ભજે ભગવાન, જનો જનાવર જાણવા;
કર્યું કૃષ્ણગુણ ગાન, માણશિયો માણસ ખરો. ૫૧
ચોપાઈ
લોયા નાગડકું ભેંસજાળ, આવ્યા ત્યાંના જનો તતકાળ;
કુંપો ખાચર કોરડા કેરા, આવ્યા તે જન લૈને ઘણેરા. ૫૨
ચાસકેથી આવ્યાં બાઇ ભાઇ, આવ્યાં બગડ થકી જાનબાઇ;
પુત્ર ખાચર દેહો ને રામો, સાથે લાવ્યાં દેખાડવા ધામો. ૫૩
રાણપરથી બડેમીયાં આવ્યા, પુત્ર આલમભાઇને લાવ્યા;
મછિયાવ થકિ બાપુભાઈ, સજી અસવારિ આવિયા ધાઈ. ૧૪
ગામ વાગડ સુંદરિયાણું, વળી ઝીંઝર રોઝકા જાણું;
આવ્યા ત્યાંના ઘણા હરિભક્ત, પ્રભુપદમાં જે પૂરા આસક્ત. ૫૫
ભીમનાથના મહાંતજીયે, મોકલ્યા નિજજનને ખુશીયે;
ગાંફથી મનુભા મહીનાથ, આવ્યા અસ્વારિ લૈ નિજ સાથ. પ૬
ધોલેરાથી આવ્યા નૃપ ધાઈ, પુજોભાઈ તથા ભોજોભાઈ;
વરહોભાઈ ને ભક્ત ખીમો, શેઠ ડોસો ચાલે ધીમો ધીમો. ૫૭
એહ આદિક સંઘ અપાર, આવ્યા દુર્ગપત્તન મોઝાર;
ચારે તરફથિ નદીયો જેમ, મળે સાગરમાં આવિ તેમ. ૫૮
ગઢપુરમાં આવે જનવૃંદ, પ્રભુને મળી પામે આનંદ;
કોઈ તો આવ્યા દીવાળીમાંય, અન્નકૂટે આવ્યા કોઇ ત્યાંય. ૫૯
ગામમાં તો ઘણી ભીડ થઈ, કોઇ ઉતર્યા વાડિયે જઈ;
અન્નકૂટનો ઉત્સવ કીધો, લાવ ભક્તજને ભલો લીધો. ૬૦
પુષ્પિતાગ્રાવૃત્ત
વિચરણ વરતાલ શ્યામ સંગે, ગઢપુર સંઘ સું આવિયા ઉમંગે;
વરણન કરિ વર્ણિયે સુણાવ્યું, સુણિ નૃપના મનમાં ભલું જ ભાવ્યું. ૬૧
ઇતિ શ્રીવિહારિલાલજીઆચાર્યવિરચિતે હરિલીલામૃતે અષ્ટમકલશે
અચિંત્યાનંદવર્ણીન્દ્ર-અભયસિંહનૃપસંવાદે
વૃત્તાલયગમનાર્થ-દુર્ગપુરેસંઘાગમનનામ ષોડશો વિશ્રામઃ ॥૧૬॥