વિશ્રામ ૫૪
પૂર્વછાયો
શ્રીહરિએ એક સમયમાં, ફૂલિબાનો નિહાળિને નેહ;
કરમડ જઈ અન્નકૂટ કર્યો, હવે કથા કહું છું તેહ. ૧
ચોપાઈ
ગઢપુરમાં બિરાજે ગોવિંદ, આવે દર્શને બહુ જનવૃંદ;
ધોલેરાના જે બાપજીભાઈ, જેનિ ભગનિ ભલી ફુલિબાઈ. ૨
તેનું સાસરું કરમડ ગામ, ત્યાંથિ આવ્યાં તે ગઢપુરધામ;
સાથે ભાઈને પણ તેડિ આવ્યાં, પુજાભાઈને પણ સાથે લાવ્યાં. ૩
પુજાભાઈ ને બાપજિભાઈ, બેય કાકાના સુત તે સગાઈ;
પુજાભાઈના ભત્રીજા જેહ, બનેસિંહજિના સુત તેહ. ૪
ભોજોભાઈ ને કૈ અજુબાઈ, આવ્યાં એ પણ દર્શને ધાઈ;
કૃપાનાથનાં દર્શન કર્યાં, તેથિ અંતર ત્રણેનાં ઠર્યાં. ૫
ફુલિબાએ કહ્યું ભાઈ પાસ, આવે કરમડ શ્રીઅવિનાશ;
અન્નકૂટ ત્યાં આવિને કરે, સમૈયો પણ ત્યાં સારો ભરે. ૬
આવે સંતનાં વૃંદ પવિત્ર, કરે ત્યાં હરિ ચારુ ચરિત્ર;
લીલા તે ગ્રંથ માંહિ લખાય, ગામ ગોકુળ તુલ્ય ગણાય. ૭
મારાં ભાગ્ય એવાં ક્યાંથિ હોય, તમે વિનતિ કરી જુવો તોય;
દયાસિંધુ દયા દિલ લાવે, આશા પૂરવા કરમડ આવે. ૮
પછિ ભાઇયો બે પરવરી, વિનતિ હરિકૃષ્ણને કરી;
ફુલિબાનો છે આગ્રહ અતી, ચાલો કરમડ સંતના પતી. ૭૯
અન્નકૂટ ઉત્સવ તહાં કરવો, સમૈયો ભલો તે સમે ભરવો;
નહિ આવો જો જગકરતાર, ફુલિબાનો છે એવો વિચાર. ૧૦
રહિ આ સ્થળમાં તપ કરવું, સુખ સર્વ બિજું પરહરવું;
સુણિ બોલિયા સુંદરશ્યામ, અમે આવશું કરમડ ગામ. ૧૧
મહા સંસ્કારિ છે ફુલિબાઈ, તપ ઉગ્ર કરેલું છે ભાઈ;
એવા એવા જનોને જ કાજ, અવતાર ધર્યો છે મેં આજ. ૧૨
મળેલાં જેઓને વરદાન, મળશે તમને ભગવાન;
વરદાન તે તો સત્ય કરવા, કેશોદેશ હું જાઉં છું ફરવા. ૧૩
તમે પ્રથમ તહાં પરવરો, અન્નકૂટનો સામાન કરો;
પ્રજ્ઞાનંદ ને સવિત્રાનંદ, બ્રહ્મચારિ જેરામ સ્વછંદ. ૧૪
તેને સાથે લઇને સંચરજો, કામ તેઓ કહે તેમ કરજો;
દિવાળિ પર આવશું અમે, કશિ ચિંતા ન રાખશો તમે. ૧૫
એમ કહિ કર્યો સૌને વિદાય, રહ્યા શ્રીહરિ ગઢપુરમાંય;
જ્યારે દિવાળિ ઢુંકડિ આવી, જવા તૈયારિ કૃષ્ણે કરાવી. ૧૬
સાથે ધર્મ તણો પરિવાર, તથા કાઠિ સખા અસવાર;
પારષદ વરણી અને સંત, સાથ લૈને ચાલ્યા ભગવંત. ૧૭
રહ્યા બોટાદ જૈ હરિ રાત, રાણપર ગયા ઉઠી પ્રભાત;
નદી ભાદરમાં ગયા જ્યારે, સતસંગિ સામા આવ્યા ત્યારે. ૧૮
મુખ્ય તો વિપ સંઘજી વ્યાસ, કુંભકાર બે કૃષ્ણના દાસ;
નામ વિશ્રામ ને જિવરામ, એહ આદિકે કીધા પ્રણામ. ૧૯
બહુ વિનયના શબ્દ સુણાવ્યા, ગામમાં પ્રભુને પધરાવ્યા;
ચાલ્યા અસવાર સૌ નોરાનોરે,1 ગયા મોલેસલામને ચોરે. ૨૦
હતા બેઠા ત્યાં આલમભાઈ, નમ્યા ધરમકુંવરને તે ધાઈ;
કહ્યું કૃષ્ણે બડેમિયાં ક્યાં છે, કહ્યું અમદાવાદ ગયા છે. ૨૧
કહે કૃષ્ણ ઉગામેડી ગામે, તેઓ આવ્યા હતા કાંઇ કામે;
ત્યારે અમને મળ્યા હતા તેહ, પરિપૂર્ણ જણાવ્યો તો નેહ. ૨૨
અમે જાણ્યું જે ભેટશું આજ, પણ તે તો થયું નહિ કાજ;
એમ કહિને ચાલ્યા સુખદાઈ, આડા ઉભા ત્યાં આલમભાઈ. ૨૩
મહારાજ રહો આંહિ રાત, પછિ ચાલજો ઊઠી પ્રભાત;
અતિ આગ્રહ કીધો એ ઠામ, ત્યારે બોલિયા સુંદરશ્યામ. ૨૪
શિદ તાણ્ય કરો રાખવાની, ઉતાવળ છે અમારે જવાની;
પછિ આલમભાઇએ લાવી, ભેટ સાકર કેરિ ધરાવી. ૨૫
હરિભક્તોએ પણ ચિત્ત ચાઈ, ધરિ માવાને ભેટ મિઠાઈ;
પછી ત્યાંથી ચાલ્યા અઘહારી, લોયે ગામ જવા ગિરધારી. ૨૬
ધારપીપળે જાવાની જેહ, રાણપરની છે ભાગોળ તેહ;
જ્યાં છે નારેચાણો હનુમાન, તહાં ઉભા રહ્યા ભગવાન. ૨૭
વળાવાને આવેલા જે ભાળ્યા, પ્રભુએ તેઓને પાછા વાળ્યા;
પછિ પરવર્યા સુંદરશ્યામ, લોયે ગામ ગયા ગુણધામ. ૨૮
સુરા ખાચરને દરબાર, ઉતર્યા જઇ વિશ્વઆધાર;
સંત ઉતર્યા મંદિર માંય, બીજા જેને ઘટે જેમ જ્યાંય. ૨૯
ઉતર્યા ધર્મવંશી સુપેર, તે તો સંઘા પટેલને ઘેર;
ધર્મવંશીએ કીધો જે થાળ, જમ્યા તે પ્રભુ જનપ્રતિપાળ. ૩૦
પોતપોતાને ચોકે પધારી, જમ્યા સંત તથા બ્રહ્મચારી;
સભામાં કરિ શ્રીજિએ વાત, સુણિ સર્વે થયા રળિયાત. ૩૧
સુખ સર્વને આપિ અપાર, પોઢ્યા રાત્રિયે પ્રાણઆધાર;
બીજે દિવસ જમીને સિધાવ્યા, ખળાવાડમાં જ્યાં પ્રભુ આવ્યા. ૩૨
સુરો ખાચર બોલ્યા તે ઠામ, બીજું નાગડકું મુજ ગામ;
તહાં સંચરો શ્રીગિરધારી, સ્નેહે સેવા સજીશ હું સારી. ૩૩
ભેંસજાળ તણા કાંયોભાઈ, કહે સાંભળો જનસુખદાઈ;
સુરો ખાચર તો છે શ્રીમંત, તેવો હું તો નથી ધનવંત. ૩૪
તમે હો જો ગરીબનિવાજ, મારે ગામ ચાલો મહારાજ;
તમે રાજનિવાજ કહાવો, ગામ નાગડકે તો સિધાવો. ૩૫
સુણિ બોલ્યા હરી સાક્ષાત, નથિ મારે કાંઈ પક્ષપાત;
છૂટિ મૂકું ઘોડીનિ લગામ, ઘોડિ જાય જવું તેહ ગામ. ૩૬
છૂટિ મેલિ લગામ તે જ્યારે, ભેંસજાળ ચાલી ઘોડિ ત્યારે;
કાંયોભાઈ બોલ્યા તેહ સ્થાન, બેલિ ગરિબ તણા ભગવાન. ૩૭
પ્રભુએ પછિ ઘોડી દોડાવી, ભેંસજાળ તે તરત જ આવી;
હરિભક્ત ઘણા સામા આવ્યા, વાજતે ગાજતે પધરાવ્યા. ૩૮
કાંયાભાઇના દરબાર માંય, ઉતર્યા પરમેશ્વર ત્યાંય;
કાંયાભાઇએ બરદાશ કીધી, વસ્તુ જોઇયે તે લાવી દીધિ. ૩૯
પ્રભુજી ઉતર્યા હતા જ્યાંય, બીજો ઓરડો જે હતો ત્યાંય;
ઠકરાણીયો તે માંહિ હતી, પ્રભુદર્શને આતુર થતી. ૪૦
પણ પુરુષ બેઠા હોય જ્યાંય, તેઓનાથિ જવાય ન ત્યાંય;
પુરુષો તો ભુલ્યા તેનું ભાન, થવા દીધું ન દર્શનદાન. ૪૧
બાઇયો અતિ આતુર થઈ, કરિયે દરશન ક્યાંહાં જઈ;
એમ કરતાં ગઈ રાત ઘણી, આશા પૂર્ણ ન થઈ તેહ તણી. ૪૨
પછી દીપક તેજ નસાડ્યું, કરામાં2 ખોદિ જાળિયું પાડ્યું;
કર્યાં શ્રીહરિનાં દરશન, ત્યારે શાંતિ પામ્યું તેનું મન. ૪૩
એવો અદ્ભુત ભાવ તે ભાળિ, અતિ રીઝિયા શ્રીવનમાળિ;
હતિ ગોદડિ પોતાની જેહ, પૂજવા આપિ તેઓને તેહ. ૪૪
પુરુષોને પછી ભાન આવ્યું, આપણે દરશન ન કરાવ્યું;
પછિ બાઇયોયે દર્શન કામ, એક સમય ઠરાવ્યો તે ઠામ. ૪૫
અહો ધન્ય એ બાઇયોનો પ્રેમ, તેનો મહિમા વર્ણવાય કેમ;
એના ચરણ તણી રજ લૈને, બ્રહ્મા શીશ ધરે રાજિ થૈને. ૪૬
બીજે દિવસ આરોગિને થાળ, ગયા કરમડ ગામ કૃપાળ;
સામા આવ્યા ઘણા સતસંગી, નમ્યા પ્રભુપદને તે ઉમંગી. ૪૭
હાર તોરા હરીને ધરાવ્યા, ગાજતે વાજતે પધરાવ્યા;
ફુલીબાનો છે દરબાર જ્યાંય, ઉતર્યા જગજીવન ત્યાંય. ૪૮
દિધી સ્વાદુ રસોઈ અત્યંત, જમ્યા શ્રીહરિ ને જમ્યા સંત;
અન્નકૂટ તણો જે સામાન, પછી જોવા ગયા ભગવાન. ૪૯
ભીમ પંડ્યો જે વેજળકાના, પાકશાસ્ત્ર જાણે સોળે આના;
ડોસો કંદોઈ પણ હતા પાસ, નાગનેશમાં જેનો નિવાસ. ૫૦
પેંડા બરફિ આદી પકવાન, તે તો તેણે કર્યાં તેહ સ્થાન;
એહ આદિ રસોઇયા જાણ્યા, વૃષનંદને સૌને વખાણ્યા. ૫૧
મોટિ ઓસરિ જોઇ રુપાળી, બિરાજ્યા તહાં શ્રીવનમાળી;
બ્રહ્મચારી જેરામે તે વાર, ધર્યાં ત્યાં પકવાન અપાર. ૫૨
ગામોગામના હરિજન જેહ, આવ્યા દર્શન કારણ તેહ;
બજાવે જન તાલ મૃદંગ, કરે ઉત્સવ ધારિ ઉમંગ. ૫૩
જમ્યા ભાવ જોઈ ભગવંત, જમાડ્યા પછિ શ્રીજિએ સંત;
ગામના પરગામના જેહ, સતસંગિ જમ્યા સહુ તેહ. ૫૪
બાપજીભાઈ ને પૂજાભાઈ, બોલ્યાં તેહ પ્રત્યે કુલિબાઈ;
તમે પૂજા કરો મારિ વતી, જેમ રીઝે મુનીશ્વરપતી. ૫૫
પછિ તે પૂજા કરવાને આવ્યા, શ્રીજિને શણગાર ધરાવ્યા;
સુરવાળ જામો અને પાઘ, જોતાં મૂલ તો જેનું અથાગ. ૫૬
કડાં કંઠી ધરાવિને સારી, આરતી અતિ હેતે ઉતારી;
વાજાં વિવિધ પ્રકારનાં વાય, તાળિ પાડે ને આરતિ ગાય. ૫૭
ફુલિબાયે તે મૂરતિ ધારી, લીધી અંતર માંહિ ઉતારી;
સમૈયો થયો તે બહુ સારો, કોઇને નહિ વીસરનારો. ૫૮
ધન્ય ધન્ય તે કરમડ ગામ, જહાં લીલા કરી ઘનશ્યામ;
તે તો ગોકુળ તુલ્ય ગણાય, એનો મોટો ઘણો મહિમાય. ૫૯
તીથિ આવે પ્રબોધિની જ્યારે, વરતાલ જવા ધાર્યું ત્યારે;
પ્રભુએ તે પોતાનો વિચાર, કહ્યો સૌને સભાની મોઝાર. ૬૦
ત્યારે બોલ્યા અયોધ્યાપ્રસાદ, આવો હે હરિ અમદાવાદ;
ઝાલાવાડિ બોલ્યા હરિજન, ઝાલાવાડને કરો પાવન. ૬૧
સુણિ બોલિયા શ્રીમહારાજ, દેવી લક્ષ્મીનારાયણ કાજ;
ધરાંગધરે સુભક્ત સિધાવો, ગાડાં પથ્થરનાં ભરિ લાવો. ૬૨
વળતાં પછી ગામ તમારે, આવવું તો જરૂર અમારે;
સુણી વચન વાલાજીનાં ભાવ્યાં, ગાડાં લૈ જવા નામ લખાવ્યાં. ૬૩
પુષ્પિતાગ્રાવૃત્ત
કરિ કરમડ ગામમાં કપાળે, લલિત લિલા અનકોટ એહ કાળે;
સુણિ જન મન સદ્ય શુદ્ધ થાય, અગણિત પાપ જરૂર નાસિ જાય. ૬૪
ઇતિ શ્રીવિહારિલાલજીઆચાર્યવિરચિતે હરિલીલામૃતે અષ્ટમકલશે
અચિંત્યાનંદવર્ણીન્દ્ર-અભયસિંહનૃપસંવાદે
શ્રીહરિકરમડગ્રામે-અન્નકૂટોત્સવકરણનામ ચતુઃપંચાશત્તમો વિશ્રામઃ ॥૫૪॥