પુરુષોત્તમ પ્રકાશ
પ્રકારઃ ૪૦
દોહા
માટે સહુ ધર્મકુળ માનજો, સહુ કરજો એની સેવ ।
અન્ય જન જેવા એહ નહિ, એ છે જાણજો મોટા દેવ ॥૧॥
એક બ્રાહ્મણને જાણો ભક્ત અતિ, વળી કા’વે અમારું કુળ ।
એને સેવતાં સૌ જન તમો, પામશો સુખ અતુલ ॥૨॥
મનવાંછિત વાત મળશે, વળી સેવતાં એનાં ચરણ ।
એ છે અમારી આગન્યા, સર્વે કાળમાં સુખ કરણ ॥૩॥
મન કર્મ વચને માનજો, એમાં નથી સંશય લગાર ।
એહ દ્વારે મારે અનેકનો, આજ કરવો છે ઉદ્ધાર ॥૪॥
ચોપાઈ
માટે સૌ રે’જો એને વચને રે, ત્યાગી ગૃહી સહુ એક મને રે ।
રે’જો ધર્મવંશીને ગમતે રે, વર્તશો મા કોયે મનમતે રે ॥૫॥
એહ કહે તેમ સહુ કરજો રે, પૂછ્યા વિના તો પગ ન ભરજો રે ।
હાથ જોડીને રે’જો હજૂર રે, કરી ડા’પણ પોતાનું દૂર રે ॥૬॥
વિદ્યા ગુણ બુદ્ધિ ને બળે રે, એને દબાવવા નહિ કોઈ પળે રે ।
ત્યાગી રાગી1 ને કવિ કોઈ હોય રે, તોય એને માનજો સહુ કોય રે ॥૭॥
વાદ વિવાદ કરી વદને રે, એશું બોલશો મા કોય દને રે ।
એની વાત ઉપર વાત આણી રે, કે દી વદશો માં મુખે વાણી રે ॥૮॥
એને હોડ્યે2 હઠાવી હરવી રે, પોતાની સરસાઈ3 ન કરવી રે ।
પોતે સમઝી પોતાને પ્રવીણ રે, એને સમઝશો માં ગુણે હીણ રે ॥૯॥
જેમ એ વાળે તેમ વળજો રે, એના કામ કાજમાં ભળજો રે ।
એની માનજો સહુ આગન્યા રે, વર્તશો મા કોયે વચન વિના રે ॥૧૦॥
એને રાજી રાખશો જો તમે રે, તો તમ પર રાજી છીએ અમે રે ।
એને રાજી રાખશે જે જન રે, તેણે અમને કર્યા પરસન રે ॥૧૧॥
કાં જે અમારે ઠેકાણે એ છે રે, તે તો પ્રવીણ હોય તે પ્રીછે4 રે ।
બીજા જન એ મર્મ ન લહે રે, ભોળા મનુષ્યને ભોળાઈ રહે રે ॥૧૨॥
પણ સમઝવી વાત સુધી રે, અતિ મતિ ન રાખવી ઊંધી રે ।
વચન દ્વારે વસ્યા અમે એમાં રે, તમે ફેર જાણશો માં તેમાં રે ॥૧૩॥
અમે એમાં એ છે અમ માંઈ રે, એમ સમજો સહુ બાઈ ભાઈ રે ।
એથી અમે અળગા ન રૈ’યે રે, એમાં રહિને દર્શન દૈયે રે ॥૧૪॥
જે જે જનને થાય સમાસ રે, તે તો અમે કરી રહ્યા વાસ રે ।
શે’ર પાટણે સનમાન જડે રે, તે તો અમારી સામર્થિ વડે રે ॥૧૫॥
દેશ પરદેશે પૂજાયે આપ રે, તે તો જાણો અમારો પ્રતાપ રે ।
જિયાં જાય તિયાં જય જીત રે, તે તો અમે રહ્યા રૂડી રીત રે ॥૧૬॥
એમ સમજો સહુ સુજાણ રે, અમ વિના ન હોય કલ્યાણ રે ।
ધર્મવંશી આચારજ માંય રે, સદા રહ્યો છું મારી ઇચ્છાય રે ॥૧૭॥
અતિ ધર્મવાળા જોઈ જન રે, રે’વા માની ગયું મારું મન રે ।
માટે એને પૂજે હું પૂજાણો રે, તે તો જરૂર જન મન જાણો રે ॥૧૮॥
એનું જેણે કર્યું સનમાન રે, તેણે મારું કર્યું છે નિદાન રે ।
એમ જાણી લેજો સહુ જન રે, એમ બોલિયા શ્રી ભગવન રે ॥૧૯॥
સુણી જન મગન થયા રે, ધન્ય ધન્ય સ્વામી કે’વા રહ્યા5 રે ।
પછી સહુએ આચારજ સેવ્યા રે, તે તો મોટા સુખને લેવા રે ॥૨૦॥
ઇતિ શ્રી સહજાનંદ સ્વામી ચરણકમલ સેવક નિષ્કુળાનંદ મુનિ વિરચિતે પુરુષોત્તમપ્રકાશ મધ્યે ચત્વારિંશઃ પ્રકારઃ ॥૪૦॥
Purushottam Prakash
Prakar 40
Dohā
Māte sahu dharmakula mānajo, sahu karajo eni seva.
Anya jana jevā eha nahi, e chhe jānajo motā deva..1
Therefore, everyone should believe in the Dharmakul should serve them. They are not like ordinary people; they are comparable to great deities... 1
Eka brāhmanane jāno bhakta ati, vali kā’ve amāru kula.
Ene sevatā sau jana tamo, pāmasho sukha atula..2
First, they are brāhmins and they are my devotees; moreover, they are my family. From serving the Dharmakul, you will attain immense happiness... 2
Mana-vānchhita vāta malashe, vali sevatā enā charana.
E chhe amāri āganyā, sarve kālamā sukha karana..3
The desires of your mind will be fulfilled from serving their feet. This is my command; it is the cause of happiness in all times... 3
Mana karma vachane mānajo, emā nathi sanshaya lagāra.
Eha dvāre māre anekano, āja karavo chhe uddhāra..4
Listen to them through your mind, actions and words; there is not the slightest doubt in that. Through them, I want to liberate countless jivas today... 4
Chopāi
Māte sau re’jo ene vachane re, tyāgi gruhi sahu eka mane re.
Re’jo dharma-vanshine gamate re, vartasho mā koye manamate re..5
Therefore, all should abide by their command; tyāgis, gruhasthas and everyone should have one mind-set. Stay in a manner which would please the Dharma-vansh; do not abide by what your mind wants... 5
Eha kahe tema sahu karajo re, puchhyā vinā to paga na bharajo re.
Hātha jodine re’jo hajura re, kari dā’pana potānu dura re..6
Everyone should do exactly what they say; do not take any action without asking them. Stay beside them with folded hands; keep your own intelligence away... 6
Vidyā guna buddhine bale re, ene dabāvavā nahi koi pale re.
Tyāgi rāgi ne kavi koi hoya re, toya ene mānajo sahu koya re..7
Through your knowledge, virtue or intelligence, you should never pressure them. Tyāgis, gruhasthas and poets - these individuals and all other individuals should follow them... 7
Vāda vivāda kari vadane re, eshu bolasho mā koya dane re.
Eni vāta upara vāta āni re, ke di vadasho mā mukhe vāni re..8
No one should cause arguments and quarrels with them; no one should speak to them in that manner.
One should not speak above them or overturn their talks; never tell them off with your speech either... 8
Ene hodye hathāvi haravi re, potāni sarasāi na karavi re.
Pote samajhi potāne pravina re, ene samajhasho mā gune hina re..9
Remove any rivalry that you have with them; never try to show yourself better than them. Do not understand yourself to be intellectual; and understand them to be without any virtues... 9
Jema e vāle tema valajo re, enā kāma kājamā bhalajo re.
Eni mānajo sahu āganyā re, vartasho mā koye vachana vinā re..10
Follow whatever way they tell you to follow; assist them in their tasks and duties too. Abide by whichever command they give; do not act in a way that is without their command... 10
Ene rāji rākhasho jo tame re, to tama para rāji chhie ame re.
Ene rāji rākhashe je jana re, tene amane karyā parasana re..11
If you keep them happy, then I will be happy upon you. Whoever keeps them happy have made me happy too... 11
Kā je amāre thekāne e chhe re, te to pravina hoya te prichhe re.
Bijā jana e marma na lahe re, bholā manushyane bholāi rahe re..12
Why? Because they are there in my place; those who are intelligent will understand this. Other people would not be able to understand this essence; naive individuals will remain naive... 12
Pana samajhavi vāta sudhi re, ati mati na rākhavi undhi re.
Vachana dvāre vasyā ame emā re, tame fera jānasho mā temā re..13
But wise individuals should have a good understanding and will keep their mind straight and not backward. Through their command, I reside within them; do not understand any difference in this... 13
Ame emā e chhe ama māi re, ema samajo sahu bāi bhāi re.
Ethi ame alagā na rai’ye re, emā rahine darshana daiye re..14
I am within them and they are within me; all males and females should understand this. I do not stay far away from them; I reside within them and give darshan... 14
Je je janane thāya samāsa re, te to ame kari rahyā vāsa re.
She’ra pātane sanamāna jade re, te to amāri sāmarthi vade re..15
Whatever benefit one gains is because I reside within them. The respect and welcoming that they receive in cities and towns is all through my powers... 15
Desha paradeshe pujāye āpa re, te to jāno amāro pratāpa re.
Jiyā jāya tiyā jaya jita re, te to ame rahyā rudi rita re..16
In this regions where they are worshipped, understand that is all because of my power. Wherever they go, victory comes with them; this is because I reside within them... 16
Ema samajo sahu sujāna re, ama vinā na hoya kalyāna re.
Dharma-vanshi āchāraja māya re, sadā rahyo chhu māri ichchhāya re..17
All clever individuals should understand this: without me there is no liberation. Within the Dharma-vansh āchāryas, I forever reside within them through my own desire... 17
Ati dharmavālā joi jana re, re’vā māni gayu māru mana re.
Māte ene puje hu pujāno re, te to jarura jana mana jāno re..18
Upon seeing them as staunch dharma-abiding individual,; my mind has decided to stay with them. Therefore, if you worship them, I am worshipped, too; all devotees should understand this in their mind... 18
Enu jene karyu sanamāna re, tene māru karyu chhe nidāna re.
Ema jāni lejo sahu jana re, ema boliyā Shri Bhagavan re..19
Those who have respectfully honored them have surely honored me as well. All devotees should understand it to be like this; this is what Maharaj said himself... 19
Suni jana magana thayā re, dhanya dhanya swami ke’vā rahyā re.
Pachhi sahue āchāraja sevyā re, te to motā sukhane levā re..20
Upon hearing this, the devotees became happy; they began to sing the praise of Maharaj. Thereafter, they all served the āchāryas to attain an enormous amount of happiness... 20
Iti Shri Sahajānanda Swami charana kamal sevaka Nishkulananda Muni virachite Purushottama-Prakāsha madhye chatvārashah prakārah..40
