પુરુષોત્તમ પ્રકાશ

પ્રકારઃ ૫૦

 

દોહા

પુરુષોત્તમ પધારિયા, કરી કામ અલૌકિક આપ ।

અનેક જીવ ઉદ્ધારિયા, પ્રગટાવી પ્રબળ પ્રતાપ ॥૧॥

થોડાક દનમાં સ્થાવર¹ જંગમ,² તારિયા જીવ તતકાળ ।

કળ³ ન પડી કોઈને, એવું કરિયું દીન દયાળ ॥૨॥

અનેક જીવને ઉપરે, અઢળ ઢળ્યા અવિનાશ ।

જગજાળ કાપી આપી પદવી, બ્રહ્મમો’લે કરાવ્યો નિવાસ ॥૩॥

અણ ચિંતવે આવી ગયા, અતિ અચાનક અલબેલ ।

ખબર ન પડી ષટ મતને,⁴ એવો ખેલી ગયા એક ખેલ ॥૪॥

ચોપાઈ

સૌ શાણા⁵ રહ્યા છે વિચારી રે, આ તો વાત થઈ વણધારી⁶ રે ।

એણે ઠીક કર્યું’તું ઠરાવી રે, એ તો સમજણ અર્થ ન આવી રે ॥૫॥

જોઈ રહ્યા’તા જૂજવી વાટ રે, તે તો વાત ન બેઠી કોઈ ઘાટ રે ।

કોઈ કે’તા હરિ થઈ ગયા રે, થાશે હવે કે’ છે બીજા રહ્યા રે ॥૬॥

કોઈ કે’તા છે કળિનું રાજ રે, પ્રભુ ન હોય પ્રગટ આજ રે ।

જોગી કે’તા જોગકળા પખી રે, નથી કલ્યાણ રાખ્યું છે લખી રે ॥૭॥

જૈન કે’તા પાંચમો છે આરો⁷ રે, આજ નોય કલ્યાણનો વારો રે ।

કે’તા તપી તપ્યા વિના તન રે, ક્યાંથી કલ્યાણ જાણજો જન રે ॥૮॥

કે’તા સંન્યાસી સર્વે નાશ થાય રે, તારે જનમ મરણ તાપ જાય રે ।

કે’તા પંડિત એમ પુરાણી રે, પ્રભુ પ્રગટ હશે તો લેશું જાણી રે ॥૯॥

જંગમ⁸ કે’તા છે અગમ વાત રે, આજ નોયે પ્રભુ સાક્ષાત રે ।

શેખ કે’તા છે તેરમી સિદ્ધિ રે, આજ પામે મુકામ⁹ કોણ વિદ્ધિ¹⁰ રે ॥૧૦॥

ભક્ત કે’તા ભક્તિ કર્યા વોણું રે, શીદ કરો કલ્યાણનું વગોણું રે ।

કે’તા વેદાંતિ વણ જાણે બ્રહ્મ રે, શાને કરો છો ઠાલો પરિશ્રમ રે ॥૧૧॥

કે’તા મારગી નકલંક થાશે રે, કુડિયા કપટિ ઘાણે ઘલાશે રે ।

કે’તા પ્રણામી રાજ્ય સખી પખી રે, નહિ પામે ધામ નવી સખી રે ॥૧૨॥

કે’તા ગોસ્વામિના¹¹ સહુ એમ રે, સમાશ્રય વિના તરે કેમ રે ।

રામાનુજના કે’તા એહ રીત રે, જીવ તરશે ચકરાંકિત¹² રે ॥૧૩॥

વામી કે’તા કલ્યાણ છે તારે રે, માનો મળવે પંચ મકારે¹³ રે ।

ભેખધારી કે’તા વણ ભેખે રે, તર્યા ના’વ્યા નજરે કોઈ દેખે રે ॥૧૪॥

તુરક¹⁴ કે’તા આવશે આખરી¹⁵ રે, તેદિ ઉદ્ધારશે કજા¹⁶ કરી રે ।

એમ બહુ પ્રકારે બહુ બહુ રે, વાટ જોઈ રહ્યા’તા સહુ રે ॥૧૫॥

પણ કોઈનું ધાર્યું ન રહ્યું રે, વણ ધારે વચ્ચે બીજું થયું રે ।

એવો લીધો અલૌકિક અવતાર રે, સહુના ધાર્યા-વિચાર્યાથી બા’ર રે ॥૧૬॥

બહુ રહ્યા સહુ વાટ જોતા રે, પીર મુરીદ¹⁷ ગુરુ શિષ્ય સોતા રે ।

અણચિંતવી આનંદ એ’લી રે, થઈ અમૃતરસ ચાલ્યો રેલી રે ॥૧૭॥

તેમાં પડ્યા સાકરના કરા રે, વરસ્યા મોતીડાંના મેઘ ખરા રે ।

ભાંગી સરવે ભૂખ્યાની ભૂખ રે, કર્યું દૂર દારિદ્ર્ય દુઃખ રે ॥૧૮॥

આપે આવી ગયા અણધાર રે, જન ઉદ્ધારવા આણી વાર રે ।

અકળ કળા એની ન કળાણી રે, ડાહ્યા શ્યાણાને રહી અજાણી રે ॥૧૯॥

ન પડી ગમ રહ્યા ગમ ખાઈ રે, ના’વી વાત મતિના મત માંઈ રે ।

અગમ અપાર કા’વે અકળ રે, કહો કેને પડે એની કળ રે ॥૨૦॥

ઇતિ શ્રી સહજાનંદ સ્વામી ચરણકમલ સેવક નિષ્કુળાનંદ મુનિ વિરચિતે પુરુષોત્તમપ્રકાશ મધ્યે પંચાશત્તમઃ પ્રકારઃ ॥૫૦॥

 

 

 

Purushottam Prakash

Prakar - 50

Dohā

Purushottama padhāriyā, kari kāma alaukika āpa.

Aneka jiva uddhāriyā, pragatāvi prabala pratāpa... 1

Purushottam manifested and accomplished divine works. He granted liberation to many jivas by showing his immense power... 1

Thodāka danamā sthāvara jangama, tāriyā jiva tatakāla.

Kala na padi koine, evu kariyu dina dayāla..2

In a short period of time, he liberated many jivas. No one understood how this happened, that is how he accomplished this.. 2

Aneka jivane upare, adhala dhalya avinasha,

Jag-jāl kāpi āpi padavi, Brahmamo’le karāvyo nivāsa... 3

He showered and blessed so many jivas with his kindness. He cut their ties with the world and gave a higher status and granted them Akshardham... 3

Ana chintave āvi gaya, ati achānaka alabela.

Khabara na padi shata matane, evo kheli gayā eka khela... 4

His coming was unimaginable and he came unexpectedly. He played such a game, that those who believe in the six schools of philosophy (Sānkhya, Yoga, Vedānta, Nyāya, Vaisheshik, Mimāmsā) were dumbfounded... 4

Chopāi

Sau shānā rahyā chhe vichāri re, ā to vāta thaiy vanadhāri re.

Ene thika karyu’tu tharāvi re, e to samajana artha na āvi re... 5

Intelligent people wondered how it all happened so fast, what Maharaj did was unexpected. What he did was right; but others were still not able to understand it.. 5

Joi rahyā’tā jujavi vāta re, te to vāta na bethi koi ghāta re.

Koi ke’tā hari thaiy gayā re, thāshe have ke’ chhe bijā rahyā re... 6

People were waiting for God to come in various ways, but that he came and left puzzles everyone. Some said that God came and left, others are still saying he is yet to come... 6

Koi ke’tā chhe kalinu raja re, prabhu na hoya pragata āja re.

Jogi ke’tā jogakalā pakhi re, nathi kalyāna rākhyu chhe lakhi re... 7

Some say this is the rule of Kaliyug and God will not manifest in this era. Yogis are saying this is happening because of yogkalā, salvation has not been written anywhere... 7

Jaina ke’tā pānchamo chhe āro re, āja noya kalyānano vāro re.

Ke’tā tapi tapyā vinā tana re, kyāthi kalyāna jānajo jana re... 8

Jains believe that this the fifth era and there is means of liberation in this era. Those fond of penance say liberation cannot be achieved without penance.... 8

Ke’tā sannyāsi sarve nāsha thāya re, tāre janama marana tāpa jāya re.

Ke’tā pandita ema purāni re, prabhu pragata hashe to leshu jāni re... 9

The sannyāsis say that everything has to be destroyed for cycle of births and deaths to end. Pandits and purānis say that if God has manifested, then we will surely recognise him... 9

Jangama ke’tā chhe agama vāta re, āja noye prabhu sākshāta re.

Shekha ke’tā chhe terami siddhi re, āja pāme mukāma kona viddhi re... 10

The sadhus of Shiva says God cannot be present today. Sheikhs believe that in this thirteenth century, no one can reach their destination (liberation)... 10

Bhakta ke’tā bhakti karyā vonu re, shida karo kalyānanu vagonu re.

Ke’tā vedānti vana jāne brahma re, shāne karo chho thālo parishrama re... 11

Devotees believe in continues devotion and ask why others criticize liberation. The Vedantis ask why endeavor for liberation without knowing Brahma (because they believe liberation is believing one’s self is Brahma)... 11

Ke’tā māragi nakalanka thāshe re, kudiyā kapati ghāne ghalāshe re.

Ke’tā pranāmi rājya sakhi pakhi re, nahi pāme dhāma navi sakhi re... 12

Followers of the Margi path state that there will be a judgement day and people will be punished

according to their deeds. Followers of the Pranami path believe that new devotees can not be liberated... 12

Ke’tā goswaminā sahu ema re, samāshraya vinā tare kema re.

Rāmānujanā ke’tā eha rita re, jiva tarashe chakarānkita re... 13

Goswami’s disciple stated that without surrendering oneself, liberation cannot be achieved. Ramanuja’s disciple stated the jiva is definitely liberated from the cycle of birtsh and deaths... 13

Vāmi ke’tā kalyāna chhe tāre re, māno malave pancha makāre re.

Bhekhadhāri ke’tā vana bhekhe re, taryā nā’vyā najare koi dekhe re... 14

The followers of the Vam path believe liberation is through the five indulgences (alcohol, meat, fish, posture and sex). The ascetics state that salvation can not be achieved without detachment...14

Turaka ke’tā āvashe ākhari re, tedi uddhārashe kajā kari re.

Ema bahu prakāre bahu bahu re, vāta joi rahyā’tā sahu re... 15

Turkish (Muslims) say that there will come a day when one will be liberated based on their accounts. In this way, many people were waiting for God to come and liberate the jivas... 15

Pana koinu dhāryu na rahyu re, vana dhāre vachche biju thayu re.

Evo lidho alaukika avatāra re, sahunā dhāryā vichāryāthi bār re... 16

It did not happen as people had speculated; instead Maharaj came on earth while they all still wondered. He took such a great avatār which was beyond everyone’s expectations... 16

Bahu rahyā sahu vāta jotā re, pira murida guru shishya sotā re.

Anachintavi ānanda e’li re, thai amrutarasa chālyo reli re... 17

Many people waited, including many gurus and disciples. A sudden gush of spiritual happiness flowed and rained on everyone in form of Maharaj... 17

Temā padyā sākaranā karā re, varasyā motidānā megha kharā re.

Bhāgi sarave bhukhyāni bhukha re, karyu dura dāridrya dukha re... 18

In that happiness, pearls and sugar cube showered down. Breaking hunger, pain, sorrow and poverty for all... 18

Āpe āvi gayā anadhāra re, jana uddhāravā āni vāra re.

Akala kalā eni na kalāni re, dāhyā shyānāne rahi ajāni re... 19

Maharaj came unexpectedly to liberate countless jivas. No one could comprehend his way of liberating countless jivas... 19

Na padi gama rahyā gama khāi re, nā’vi vāta matinā mata māi re.

Agama apāra kā’ve akala re, kaho kene pade eni kala re... 20

No one understood this, even the philosophers could not understand this. Who can comprehend one who is incomprehensible and limitless?... 20

 

Iti Shri Sahajānanda Swami charana kamal sevaka Nishkulananda Muni virachite Purushottama-Prakāsha madhye panchāshattamah prakārah... 50