પાદટીપો

કડવું ૧ની પાદટીપો

સામગ્રી

ઇન્દ્ર

બ્રહ્મા

શંકર

કૌસ્તુભમણિ જેવા અતિ કિંમતી રત્નના આકારમાં

તારાઓ

આકાશમાં

સૂર્ય

માથું-દિશા જ્ઞાન ફરી ગયા પછી; ઊંધી દિશામાં

કડવું ૨ની પાદટીપો

ઇચ્છિત ફળ પામવા તીર્થમાં કરવતે વહેરાઈને (કપાઈને) મરણ પામવાથી

દેવની પ્રસન્નતા માટે પોતાના હાથે પોતાનું કે સંબંધીનું માથું કાપી દેવને ચડાવવાથી

મૃત્યુ સુધી હિમાલયના ઠંદા પ્રદેશમાં રહેવાથી

મીઠા વગરનું ખાવાનું વ્રત

પાણી અથવા દૂધ

ઉઘાડા પગે

ઉનાળામાં પોતાની ચારેય બાજુ અગ્નિ સળગાવી અને ઉપર સૂર્ય એમ પાંચ અગ્નિ વચ્ચે કરાતું તપ

કડવું ૩ની પાદટીપો

સમૃદ્ધિ, ધનદોલત

સ્વર્ગલોક

ચાર પ્રકારની મુક્તિ

સાહસભરી બાબતનો લક્ષ્ય બાંધ્યો છે

કષ્ટ આપે

દિવસ-રાત

મોચીએ

શરીર

દિશા ભ્રમ થયો

દેવ

દિવ્ય સંપત્તિ, પદવી

કડવું ૪ની પાદટીપો

હોંશ

ઇન્દ્રનાં

અફીણ, કેફી દ્રવ્ય

પાયમાલપણું, ચક્કર આવવાપણું

જ્ઞાનભાવ ન રહ્યું

જંગલ જેવું બને ત્યારે

સમુદ્રમાં

મૂકતાં

અનંતવાર દુઃખી થયા છીએ

કડવું ૫ની પાદટીપો

બીજા

જેના ફળ ખાવા જેવા નથી તે ઉંબરાનું ઝાડ

ડખો, મોત

વૈરાગ્ય

ક્ષોભ, દુઃખ

સંપૂર્ણ, તળિયાઝાટક

આકાશના પુષ્પ

વૈરાગ્યરૂપી ખજાનો

તૂંબડું

જળમાં

કડવું ૬ની પાદટીપો

સત્યલોકમાં

બ્રહ્માએ

શંકર

નજરે

જીદ; આગ્રહ

વિના

ઇન્દ્ર

હાડકાં

દેવો

ભાર-તનાવમાં

ચંદ્રમાં

જંગલમાં

પછડાટ; વિઘ્ન

પ્રિયવ્રત રાજાનો મોટો પુત્ર

શમે

કડવું ૭ની પાદટીપો

રાજાની

યુક્તિ-દગાબાજીમાં

ન ગમે

સુખનો ખજાનો

કડવું ૮ની પાદટીપો

વૈરાગી

લોઢાની કડાઈમાં

બુદ્ધિથી કામ કરવાની યોજના

બગાડ

ઝેરનું

કડવું ૯ની પાદટીપો

ટેક

માયાની આશા રહિત – નિષ્કામ ભક્ત

રસ્તામાંથી

ટાઢ

ગરમી

ઘાસની સાદડી

ગારો, ધૂળ

છાણ

કડવું ૧૦ની પાદટીપો

એક સરખી રીત-ભાતે

દેહ

વિચરે

આખી દુનિયા

ઊંટની વિષ્ટા

કડવું ૧૧ની પાદટીપો

બુદ્ધિ હોવા છતાં

આંખ્ય

ફેલાઈ

અસુર

સર્પ

વજ્ર જેવો કડક હીરો

કડવું ૧૨ની પાદટીપો

આપત્તિ

પ્રીતિ, સાર-સંભાળ

આજુબાજુ

માછલું

એ નામનું પક્ષી

પૃથ્વી ઉપર

આકાશમાં

વિરમી

રાજાની રાણી

જંગલમાં

ભટકે

ભીખ માગતી

તૂંબડું

કડવું ૧૩ની પાદટીપો

શ્રેષ્ઠ ખજાનો

દૂધ

નિર્મળી નામના વૃક્ષના

નાશ થાય

રીત-ભાત

માપી

હોંશિયા, જાણકાર

બીજું

કડવું ૧૪ની પાદટીપો

માયાનો

સોળવલું સોનું

જેને પીવાથી શરીરમાં વાગેલા બાણ કે શૂળા નીકળી જાય એવી એક પ્રકારની ઔષધિ

વિષયરૂપી બાણ

તત્કાળ

એક પ્રકારનું તેજ મીઠું

રસપાન કરવાથી

બંદૂકની કારતૂસ ઓગળીને

તીર

બૃહદ, ઉત્તમ, તીવ્ર

વિના/નાશ કરવાથી

શ્રેષ્ઠ સમજણવાળા

કડવું ૧૫ની પાદટીપો

સાચી

સમજાવતાં સમજે

સંપૂર્ણ

રંડાપણું

સુંદર પોષાક, ચુંદડી

કડવું ૧૬ની પાદટીપો

અમૂલ્ય

સદ્‌ભાગ્ય, કૃપા

સન્માન, આબરૂ

બ્રહ્મા, શિવ

શોભા વિનાનું, ભૂંડું

ખુશ થાય

કાચ

જસતના, હલકી ધાતુના

કડવું ૧૭ની પાદટીપો

સરખામણીમાં

એ સિવાયના

યોગ્ય

અતિશય વૈરાગ્યવાળા

વરસ્યા વગર

જળ

કડવું ૧૮ની પાદટીપો

મદદ કરે તેટલા રાજી

સમુદ્રમાં

મીઠું

અત્યંત ઝેરી પદાર્થ

દોડીને

કડવું ૧૯ની પાદટીપો

શાસ્ત્ર વડે

પૃથ્વી લોકમાં

ઉપરના લોકમાં

મજૂરો

જેને નહિવત્ છાયા હોયછે તેવા તાડ નામના અતિ ઊંચા ઝાડ નીચે

કડવું ૨૦ની પાદટીપો

પૂરેપૂરો

સંક્ષેપથી

અક્ષરબ્રહ્મથી નીચે

શિખર, સર્વે વાત સિદ્ધ થાય

કડવું ૨૧ની પાદટીપો

શિખર, સર્વે વાત સિદ્ધ થાય

સમાન

સહેજ પણ આસક્તિ

સંપત્તિ, મિલકત

વળાવિયો, મુસાફરીમાં રક્ષક તરીકે સાથે રહેનાર માણસ

કડવું ૨૨ની પાદટીપો

યથાયોગ્ય, બંધ બેસતી ન આવે

રાહ-રસ્તો

નુકશાન

હાથ જોડીને

ઇશારો

ચોક્કસ

મળે

સાક્ષાતની

કડવું ૨૩ની પાદટીપો

શરીરના સુખ

જોવું

તમામ સામગ્રી વડે

માનવું

વસ્ત્રો

માફ કરજો

સરળ

કડવું ૨૪ની પાદટીપો

માલ, લાભ

લાભ

સંતાપ

બ્રહ્મા

બ્રહ્મા

યજ્ઞ કરી રહેલા મથુરાના વિપ્રોએ

દિશા, સમજણ

ફાંફાં મારતાં, નિષ્ફળ ગયેલા બિચારા

ફોતરાં

હાથી

કિલ્લો

સમજજો

સમાન

કડવું ૨૫ની પાદટીપો

પીડા

હાથે

ગુજરાજ

પ્રતિજ્ઞા, નિયમ

રીત, નક્કી

કડવું ૨૬ની પાદટીપો

નારી

લાભ, જીત

આબરૂ ગઈ

કાળા, કલંકિત

કડવું ૨૭ની પાદટીપો

વખાણે

ચોક્કસ

કડવું ૨૮ની પાદટીપો

હાથ જોડીને

મૌન

સળગી

જફા, ઉપાધિ

કડવું ૨૯ની પાદટીપો

ચિત્તમાં

પ્રભુનાં વચન વિનાનો માત્ર વર્ણાશ્રમ

છેતરામણાં

શિયાળને

સર્વના ઉપરી

પર-વિલક્ષણ

મોરની આંખમાંથી ટપકતું ટીપું

ઋતુ સમયે

તે મોર જેવો જ

કડવું ૩૦ની પાદટીપો

દુર્લભ

સ્વપ્નમાં પણ

પ્રાપ્તિ, જાણ

યથાર્થ ઓળખ્યા

જોયેલા

યથાર્થ ઓળખાણ

કડવું ૩૧ની પાદટીપો

ગરકાવ

નદી

પૂરેપૂરા, સંપૂર્ણ

સંસાર સાગરમાં ડૂબેલા

કહીએ

કડવું ૩૨ની પાદટીપો

સહિત

ઉજ્જવલ

સૂર્યકાંતમણિ

ચંદ્રકાંતમણિ

માપ/દોષે

કયા પ્રકારની

સિંહણનું દૂધ

વરસાદનું

નીચાણવાળી જગ્યા, ખાડા

ચંદન

શેરડી

કડવું ૩૩ની પાદટીપો

ઉત્તર ધ્રુવના આકર્ષણવાળી પથ્થર

બાફેલા મગનું પાણી

ભમરો

માખી

વિષ્ટાના કીડાને

વિષ્ટામાં

રાત્રિનું કમળ

સૂર્યથી

સુંદર

છેતરામણાં

કોનું?

સંસારનાં માયિક

યુક્ત, ઓતપ્રોત

નોરમાં, સાધુતાની રીતમાં

અજ્ઞાની, ઘેટા જેવા

કડવું ૩૪ની પાદટીપો

પાણી તથા તેલ ભેળાં હોવાં છતાં નોંખાં જ હોય છે તેમ

જૂનું વસ્ત્ર

ગણે

નાશવંત, થોડું

દુઃખ

કડવું ૩૫ની પાદટીપો

અમાપ

વાતો

સર્વ શ્રેષ્ઠ સુખની

ત્યાગ

ઘી

એક પ્રકારના ઝાડના બિયાનું

કડવું ૩૬ની પાદટીપો

છાણ કે વિષ્ટામાં

વિભાગ કરીને

ઉદ્ધત

નાચનાર, ભવાયો

સ્ત્રી

મૂળગેથી, જરા પણ

જોખમ, દુઃખ

વાનર

આળોટે

કડવું ૩૭ની પાદટીપો

બાળકને

ઉકાળા-ઔષધ

કલ્પવૃક્ષ

વૃક્ષ

પાણી

ચંદ્ર

આખી દુનિયા

પ્રકાશ

કડવું ૩૮ની પાદટીપો

અપૂર્ણતા

પુષ્પના

અન્ય

કડવું ૩૯ની પાદટીપો

ગંગાજળ

બીજાને પાવન કરનાર, ગંગારૂપ

ભૂલે પણ નહિ

સરખાવો

કડવું ૪૦ની પાદટીપો

પરવા

નિર્ણય, વર્ણન

વાવ

અતિ મહાન, ગૌરવશાળી

સાગર

જૂનું ન થાય તેવું વહાણ

દુઃખરૂપ

ઉપાયોનો કે સાધનનો

કડવું ૪૧ની પાદટીપો

અંતરમાં ઊતરી

આ વખતે

પક્ષી

પશુ

દેવ

વિશ્વાસ

વૈરી જેવો અણગમતો

પાર, કિનારે

કડવું ૪૨ની પાદટીપો

બીજાના

ભૂખ, તરસ, હર્ષ, શોક, જન્મ, મરણ

અવરોધ

કડવું ૪૩ની પાદટીપો

મનુષ્યનો સમૂહ

દુષ્ટ રાજા

અપૂર્ણ, ખોટવાળા

કડવું ૪૪ની પાદટીપો

સર્વોપરી

બુદ્ધિથી યથાર્થ સમજાય નહિ તેવી અલૌકિક

આ વખતે સામર્થ્યની હદ વટાવી દીધી

કડવું ૪૫ની પાદટીપો

ફડાકા, મુદતો

ગ્રહણ કરવું

તુલનાત્મક વિચાર કરી

મોટા

નાના

કડવું ૪૬ની પાદટીપો

અજાણી

કેવા પ્રકારે

પૃથ્વી પર પગ મૂકે નહિ

કલ્પના

ચરણારવિંદ

મજબૂત

ફસાણા

અજ્ઞાનરૂપી મુશ્કેલીમાં

સીધું

પ્રગટ રાજાને વાંસો દઈ

બીજા-ત્રીજા વ્યર્થ પ્રયત્નોમાં

કડવું ૪૭ની પાદટીપો

ગુમાવવી

આખો દિવસ ચાલે ત્યારે

દુઃખ પામતા ભટકીએ

અંતે

અમૃતનું આમંત્રણ

સાવધાની

કડવું ૪૮ની પાદટીપો

સીધું, સરલ

આ લોક-પરલોકની

સમજશે

સહેજ પણ

કહી

જાહેર, સ્પષ્ટ

એકદમ, સંપૂર્ણ

ચોખા

અમાપ

પદ ૧૨ની પાદટીપો

વાયદો, ભવિષ્યમાં મળશે તેવી આશા

નિરાધારપણાનું

ગરીબપણું

ભાગી ગયા

વ્યર્થ પ્રયત્નો; ફાંફા

દૂર

આનંદ

લાંબી વર્ષા, વરસાદ