સારસિદ્ધિ
પદ - ૮
રાગ - ગરબી (‘સહજાનંદ સિંધુ રે આજ મારે’ એ ઢાળ)
સુખ અંતરે રે સંત સાચા ભોગવે રે,
કાચાને નાવે કેદિયે કામ રે;
જેમ સાજો જમે રે સુંદર સુખડી રે,
માંદાને મગઉદકે1 આરામ રે... સુખ ॥૧॥
ચંદનની વાસે રે અલિ2 અલમસ્ત છે રે,
મક્ષિકા3 દેખી રહે છે દૂર રે;
ગોળનું ગાડું રે ગીંગાને4 ગમે નહિ રે,
જેને પ્રીત પુરીષશું5 ભરપૂર રે... સુખ ॥૨॥
કુમુદિની6 કે દી રે ન પામે સુખ સૂરથી7 રે,
ચકવા કે દી ચંદ્ર ન ચા’ય રે;
ઘણું અજવાળું રે ઘુડને ગમે નહિ રે,
કોચવાઈ ગરે તે કોતરમાંય રે... સુખ ॥૩॥
એમ સંત અસંતની રે જાણો રુચિ જૂજવી રે,
સંત ભજે તજે તેને અસંત રે;
નિષ્કુળાનંદ રે નકી એ વારતા રે,
સમજી લેવું એવું સિદ્ધાંત રે… સુખ ॥૪॥
કડવું - ૩૩
સિદ્ધાંત વાત સંત સાચે જાણીજી, મન કર્મ વચને પૂરી પ્રમાણીજી
સુખરૂપ સમજીને ઉરમાંયે આણીજી, એવા સંતની કહું એધાંણીજી
એંધાણી કહું એવા સંતની, જેને માયિક સુખ થયાં ઝેર ॥
કામ ક્રોધ લોભ કડવા થયા, થયું વિષય સુખશું વેર ॥૨॥
જક્તનાં સુખ જોઈને, જેને અંતરે થયાં છે અળખામણાં ॥
રૂડાં જાણી નથી રીઝતા, છે અવલ8 પણ ઇંદ્રામણાં9 ॥૩॥
તે થોડે ખાધે થોડું દુઃખ છે, ઘણું ખાધે દુઃખ થાય ઘણું ॥
જેમ ચિરોડી ચુનાની ચપટિયે, ગયું ભૂખ દુઃખ તે કિયાતણું10 ॥૪॥
જેમ શોખે રાખે કોઈ સિંહને, પાળતાં પૂરણ પાપ છે ॥
એમ ભવ11 સુખને ભોગવતાં, મહા મોટો સંતાપ છે ॥૫॥
એવું થયું છે અળખામણું, હરિ વિના બીજું હરામ ॥
મુક્તિ આદિ નથી માગતા, એવા સંત છે નિષ્કામ ॥૬॥
વૈરાગ્યે ચિત્ત વાસિત12 છે, ભક્તિ ભાવે ભર્યું છે ભીતર ॥
ધર્મમાં પણ દૃઢ મતિ છે, છે જ્ઞાનનું પણ ઘર ॥૭॥
શુભ ગુણ કૈ’યે જે સંતના, તેહ આવી વસ્યા છે ઉરમાં ॥
તેણે કરી જન તને મને, સૂધા વરતે છે સુરમાં13 ॥૮॥
તેની દૃષ્ટે તન અભિમાની, ગીડર14 નર ગમતા નથી ॥
જોઈ સ્વભાવ એ જીવનો, અભાવ રહે છે ઉરથી ॥૯॥
તેશું મન મેળવતાં મળે નહિ, ભેળું ભળતાં પણ ન ભળાય ॥
નિષ્કુળાનંદ તે નોખા રહે, તોય તેલને ન્યાય15 ॥૧૦॥