સારસિદ્ધિ
પદ - ૩
રાગ: રામગ્રી
વા’લીનિધિ1 તો વૈરાગ્ય છે, જન જાણો જરૂર ।
તે વિના સર્વે તપાસિયું, રાખે હરિથી દૂર... વા’લી૦ ॥૧॥
અનેક ગુણ હોય જો અંગમાં, પણ એક ન હોય વૈરાગ્ય ।
તો તન અભિમાન ટળે નહિ, પાળ્યા પય2 પાઈ નાગ... વા’લી૦ ॥૨॥
કુરકટ3 ફલને જળે વળી, મળ માંયેથી જાય ।
તેમ વૈરાગ્ય ઔષધિ વખાણિયે, પીતાં રોગ પળાય4... વા’લી૦ ॥૩॥
ખોળીખોળી ખરું કરી, વખાણિયે વૈરાગ્ય ।
નિષ્કુળાનંદ જેને ઉપજ્યો, તેનાં જાગિયાં ભાગ્ય... વા’લી૦ ॥૪॥ પદ ॥૩॥
કડવું - ૧૩
રાગ: ધન્યાશ્રી
તીવ્રવૈરાગ્યની ધાર છે તીખીજી, નથી કે’વાતું એ વાતને શીખીજી।
કાળજ કંપે છે દિશ5 એની દેખીજી, મોટપ એની નથી જતી લેખીજી6 ॥૧॥
રાગ: ઢાળ
લેખી ન જાયે લેશ એની, મોટપ તે માનો સહિ ।
વણ અંગે એ વારતા, બરોબર કે’તાં બેસે નહિ ॥૨॥
પણ જેના પંડ્યમાં એ પ્રગટે, રટે નિરંતર તે રામ ।
અંતર ઊંડા ઉતરી, સમરે છે સુંદર શ્યામ ॥૩॥
વસ્તી વન ભુવનનું, ભીતર રહ્યું નથી ભાન ।
વીસરી ગઈ છે વાત બીજી, રે’તાં મૂર્તિમાં ગુલતાન ॥૪॥
વર્ણ આશ્રમ જાતનું, નથી જાણપણું જરાય ।
નામ રૂપ રંક ભૂપ, નથી મનાતું મનમાંય ॥૫॥
કવિ કોવિદ7 પંડિતપણું, પરઠતાં પણ પરઠાય નહિ ।
તે તીવ્ર વૈરાગ્યે નાખ્યું ત્રોડી, એક હરિમૂર્તિમાં રહી ॥૬॥
હાણ વૃદ્ધિને હાર્યા જિત્યા, ખાટ્યા ખોયાનું નથી ખરું ।
હરિ મૂર્તિમાં વૃત્તિ વળગી, તેણે વીસરી ગયું પરું8 ॥૭॥
જેમ ચઢે ઊંચે કોઈ અંબરે, તે તો ભૂમિઆકાર ભાળે નહિ ।
તે શુભાશુભ સહુ પર છે, અસત્ય સત્ય કોઈ કાળે નહિ ॥૮॥
જે વસ્તુતાએ વસ્તુ નથી, તે વસ્તુ કેવી કે’વાય ।
એમ તીવ્ર વૈરાગ્યવાનને, એમ સે’જે વરતે છે સદાય ॥૯॥
તીવ્ર વૈરાગ્ય તેણે કરીને, જગતસુખ જોયામાં નથી આવતું ।
નિષ્કુળાનંદ નાથ મૂર્તિ વિના, બીજું ભૂલ્યે પણ નથી ભાવતું ॥૧૦॥