ધીરજાખ્યાન
કડવું – ૪૨
પછી પાંચે થયા નળ સમ પ્રમાણજી,1 પતિવ્રતા ધર્મથી પડી ઓળખાણજી
નાખી નળકંઠે વરમાળ સુજાણજી, સુર નર થયા નિરાશી નિરવાણજી
નિરાશી નર અમર ગયા, ત્યારે ઇન્દ્રે કર્યો ઉપાય ॥
આપી કળિને આગન્યા, તું પ્રવેશ કર નળમાંય ॥૨॥
ત્યારે નળ મતિ રતી નવ રહી, રમ્યો દ્યુતવિદ્યા2 ભ્રાત સાથ ॥
રાજ સાજ સુખ સમૃદ્ધિ, લીધી જીતી કર્યો અનાથ ॥૩॥
પછી કાઢ્યાં દંપતી પુરથી, આપી પે’રવા એક અંબર ॥
મૂક્યાં કાઢી મોટા વનમાં, જ્યાં ન લિયે કોઈ ખબર ॥૪॥
જળ ટાણે જળ નવ મળે, અન્ન ટાણે ન મળે અન્ન ॥
ભૂખ પ્યાસનાં ભેળાં ભમે, દુઃખમાંહી નિગમે દન ॥૫॥
મનુષ્ય માત્ર જ્યાં ન મળે, મળે વનવાસી વિકરાળ ॥
ખાવા આવે ખરાં થઈ, તોય ન કરે તન સંભાળ ॥૬॥
ભૂત ભૈરવ ભયંકર ભમે, દમે દુષ્ટ બીજાં આવી દેહને ॥
આપે સંકટ સંતાપે સહું, કહે નહિ કાંઈ તેહને ॥૭॥
જેને સંકટ શરીરમાંય, અણું જેટલો આવ્યો નથી ॥
તેને સંકટ સામટો પડ્યો, જે કહેવાય નહિ મુખથી કથી ॥૮॥
અણવાણાં3 ફરે અરણ્યમાં, ચરણમાં ચાલે રુધીર ॥
તોય અકળાય નહિ અંતરે, સમઝી મને સુધીર ॥૯॥
રાત દિવસ એમ રડવડે,4 પડે અન્ન વિના ઉપવાસ ॥
નિષ્કુળાનંદ કહે એહ વનમાં, ફરે ધરે નહિ તન ત્રાસ ॥૧૦॥